Abstract:
ایران و روسیه از دیرباز به دلیل مجاورت،علایق سنتی،تاریخی و راهبردی،همواره روابط خاصی را نسبت به یکدیگر دنبال کرده اند و روابط آنان همواره از فراز و نشیب های زیای برخوردار بوده است؛به نحوی که گاهی دو کشور آن چنان به یکدیگر نزدیک شده اند که صحبت از همکاری راهبردی آنها به میان آمده و گاهی نیز چنان از هم فاصله گرفته اند که به مرزهای تیرگی در روابط رسیده اند.در این بین روند تحولات خاورمیانه به ویژه بحران سوریه باعث به وجود آمدن تهدیدهای مشترک و منافع هم سو میان روسیه و ایران شد.بر این اساس،بررسی روند موجود در روابط دو کشور و تحولات منطقه ای و بین المللی نشان می دهد که تهران و مسکو به دلایل متعدد قادر به عمق بخشی به روابط خود و حتی راهبردی شدن آن هستند.نوشتار حاضر درصدد بررسی امکان و امتناع شکل گیری روابط راهبردی میان ایران و روسیه است.
Machine summary:
"ایجاد یک اتحاد استراتژیک جامع با تهران همخوانی چندانی با منافع مسکو ندارد؛ زیرا چنین اتحادی میتواند به روابط روسیه با کشورهای خاورمیانه بهویژه اعضای شورای همکاری خلیج فارس آسیب وارد کند، بهخصوص که امکان دارد ایران در آینده روابط خود را با این کشورها بهبود بخشد و آنگاه روسیه در منطقه منزوی شود.
مقایسه جایگاه ایران با سایر کشورها در میزان واردات روسیه (میلیارد دلار) 2011 2012 2013 2014 2015 مجموع 306091490 316192918 314945095 282602367 182781965 1 چین 48038378 51767694 531730896 50373720 35199264 2 آلمان 37436682 38289660 37904569 32623590 18991576 3 آمریکا 12881410 15505298 16717711 18274536 11489698 4 بلاروس 14508643 12991857 13595262 11641073 7988799 5 ایتالیا 13296465 13433189 14563302 12618194 7933556 6 ژاپن 15012611 15676090 13560500 10841642 6818557 7 اوکراین 20000466 17955443 15790890 10662082 5642801 8 فرانسه 9825079 13806116 13021468 10574354 5563160 9 کره جنوبی 11575682 10976879 10305436 8921593 4532320 10 قزاقستان 6912746 9409256 5664931 7050064 42750113 11 سایر کشورهای اروپایی 0 138902 93375 148134 4271843 12 ترکیه 6352530 6840000 7272773 6571925 4068852 13 لهستان 6644349 7467131 9321277 7006594 3839509 14 بریتانیا 7162775 8191608 8106431 7687941 3700078 15 برزیل 4377978 3358765 3492845 3968954 2928294 64 ایران 351439 428460 432921 348933 261386 )Russian imports, 2016( مقایسه جایگاه ایران با سایر کشورها در میزان صادرات روسیه (میلیارد دلار) 2011 2012 2013 2014 2015 مجموع 516992618 524777821 527265919 492144880 343907652 1 سایر مناطق 72567733 62436754 67282795 66984336 53096940 2 هلند 61240029 76036014 69259511 67758633 40198496 3 چین 34692362 35766830 35625420 37236810 28334955 4 ایتالیا 27902346 28018170 29164844 35684169 16204335 5 آلمان 22766472 24039166 22962139 36815710 15906242 6 ژاپن 14234690 15588027 19667508 19742765 14426352 7 کره جنوبی 13329721 13865479 14867070 17678837 13196117 8 بلاروس 24930203 21380405 16870228 19252156 12428310 9 ترکیه 15086788 16103173 15122092 24794486 11703271 10 قزاقستان 14234690 14892490 17218175 13716995 10301606 11 لهستان 21194164 19753359 19408184 15906134 9513336 12 آمریکا 15626335 13022324 11177056 10467890 8393105 13 اوکراین 18064358 14815774 15215255 17050291 7163122 14 لتونی 6811113 8242025 9836416 12749242 6699113 15 فنلاند 11700752 10606117 12014042 11319625 6487007 43 ایران 3277140 1900387 1168616 1322247 1017214 (Russian exports, 2016) روابط تجاری ایران و روسیه در سالهای 2005 الی 2016 (Iran-Russia Economic Commission to Convene, 2016) آمارها و روندهای فوق نشان میدهد که در حوزه اقتصادی، همچنان روابط ایران و روسیه بهشدت ضعیف و محدود است و دو کشور نمیتوانند بدون برخورداری از یک رابطه اقتصادی گسترده، برای مدت طولانی به همکاریهای خود در حوزههای نظامی و امنیتی ادامه دهند."