Abstract:
بررسی مقایسهای آثار ادبی یا «ادبیات مقایسهای»، روشی کارآمد در مطالعة آثار ادبی جهان است که به شباهتهای دواثر از دو زبان و دو فرهنگ متفاوت میپردازد. «خشونت علیه زنان»، یکی از مفاهیم اصلی جنبش «فمینیسم» و پدیدهای جهانی است که نشان میدهد زنان از دیرباز در در دو حوزة «خصوصی» و «عمومی» به شکل «مستقیم» یا «غیرِ مستقیم» و «پنهان» یا «آشکار» از سوی مردان مورد ستم واقع شدهاند. در این پژوهش، داستانهای دختر غبار نوشتة «وندی وَلِس» و «کولی کنار آتش» نوشتة «منیرو روانیپور»، با توجه به مضامین مشترکشان در رابطه با خشونت جنسیتی برای بررسی انتخاب شدهاند. نتایج بهدستآمده نشان میدهد که مصادیق خشونت علیه زنان در این دو داستان، بسته به موضع اعمال آسیب در چهار نوع «جسمی- روانی»، «جنسی- روانی»، «روانی» و «اقتصادی» اتفاق میافتند. مهمترین دلیل استمرار خشونت علیه زنان در دو جامعة مورد نظر، سکوت و سازش، پذیرش خشونت و اعتراضنکردن زنان به آن است.
Machine summary:
علوه بر اشارٔە صریح به مفهوم خشونت علیه زنان در آثار این دو نویسنده، شاخصههای فمینیستی مشترک بسیاری در آنها وجود دارد؛ از جمله اینکه روانیپور، «در پی کاشت حاشیهای شخصیتهای مرد و اصلبودن شخصیتهای زن در داستانهایش است» )حسن - آبادی، ١٣٨١: ٢٤٧) و والس نیز از همین الگوی خلق و پردازش شخصیت پیروی میکند.
شخصیتهای زن در داستانهای دختر غبار و کولی کنار آتش، در مقابل پدیدٔە خشونت علیه زنان چه نوع واکنشی نشان میدهند؟ ١-٢- ضرورت و اهمیت تحقیق این پژوهش مقایسهای، علوه بر اینکه مخاطبان را با فرهنگ کشور سودان و آداب قافلهنشینان جنوب کشور، سبک نوشتار و شخصیتهای خلقشده توسط دو نویسندٔە زن آشنا میکند، میتواند با معرفی انواع خشونت و بررسی علت استمرار آن، زنان جوامع مشابه جامعة داستانها را آگاهکند تا با گام نهادن در مسیر خودشناسی و آشناشدن با حقوق خود، بتوانند تغییری در شرایط جامعه ایجادکنند و سهم زیباتری از زندگی داشتهباشند.
در حوزٔە نقد ادبی فمینیستی داستان کولی کنار آتش منیرو روانیپور و مبحث خشونت علیه زنان نیز مقالتی در گوشه و کنار نشریات و دانشگاههای مختلف به چشم میخورد که مخاطبان کثیر نقد مقایسه ای آثار ادبی را اقناع نمیکند؛ از آن جمله میتوان به مقالت زیر اشاره کرد: «یک کولی فمینیست (نقد رمان کولی کنار آتش)»: در این مقالة بسیار کوتاه، شخصیت اصلی رمان کولی کنار آتش نوشتة منیرو روانی پور، با توجه به عقاید فمینیستی تحلیل شدهای ت که بسیار ناقص به نظر میرسد.