Abstract:
نظریه منازعه تمدن ها از جمله نظریات حوزه سیاست بین الملل است که مورد توجه بسیار پژوهش گران و کارگزاران سیاسی در سطح جهانی قرار گرفته است. در این پژوهش، بازتاب نظریه منازعه تمدن ها در میان گروه های سیاسی و روشنفکران دانشگاهی ایرانی مورد بررسی واقع شده است. تحلیل بازتاب این نظریه در ایران می تواند نشانه هایی برای شناخت جهت گیری های ایرانیان بخصوص در باب نحوه تعامل با غرب در اختیار ما قرار دهد. بدین ترتیب پرسش این پژوهش آن است نظریه منازعه تمدن ها چه واکنش هایی در میان گروه های سیاسی و محافل آکادمیک ایران برانگیخت. فرضیه پژوهش آن است که نظریه منازعه تمدن ها موجب موضع گیری متفاوت گفتمان های سیاسی رقیب در ایران شد به نحوی که یکی آن را موید ضرورت منازعه با غرب و دیگری آن را موید ضرورت تنش زدایی در روابط با غرب شمرد. در این پژوهش با ارجاع به اظهارنظرهای شخصیت ها و افراد وابسته به دو جناح سیاسی موجود در ایران و نیز پژوهش گران دانشگاهی علوم سیاسی و روابط بین الملل در مورد نظریه منازعه تمدن ها و شاخص سازی از این نظرات، تلاش می شود تا پاسخ سوال پژوهش یافته شود.
Machine summary:
"(147 :1377 صادق زیباکلام ، استاد رشته علوم سیاسی دانشگاه تهران بـا گـرایش میانـه رو و اصلاح طلبانه در مقاله ای که در سال ١٣٧٧ در کتاب «چیستی گفت وگوی تمـدن هـا» چاپ شده مینویسد، نظریه منازعه تمدن ها براساس یک پارادایم علمی مطرح نشده است ، بلکه هانتینگتون با نگاهی تاریخ گرایانه ، تنها با بهره گ ری ی از روابـط گذشـته و امروز میان تمدن اسلام و غرب به نتیجه گ ری ی در نظریه اش پرداخته است (زیباکلام ، ١٣٧٧: ٤١١).
با مطالعه و بررسی نظرات اندیشمندان گفتمـان اصـلاح طلـب در مـورد نظریـه منازعه تمدن ها نشانه های زیر را در نکاتی که این اندیشمندان بیان کرده اند، میتـوان شناسایی کرد: نشانه نخست ، مربوط به رابطه اسلام با غرب است که گروهی از اصلاح طلبان ، دلیل توجه ویژه هانتینگتون به اسلام را ظرفیت رشد سریع اسلام و همچنـین جنبـه هوی ی قوی تمدن اسلامی میدانند که میتواند در سطح بین المللی جـایگزین تمـدن غرب شود.
٧. تبیین گفتمانی نظریه منازعه تمدن ها در اصول گرایی و اصلاح طلبی با کنار هم قرار دادن نشانه های گنجانده شده در نظرات هریک از جناح هـای سیاسـی اصول گرا و اصلاح طلب و همچنین اندیشمندان دانشگاهی در مـورد نظریـه منازعـه تمدن ها، میتوان نحوة ارتباط این نشانه ها را با دال های مربـوط بـه ایـن گفتمـان هـا یافت ."