Abstract:
هدف پژوهش، تحلیل تطبیقی بنیانهای معرفت شناختی بر اساس دیدگاههای استاد مطهری و استاد جوادی آملی است. در این تحقیق از روش تطبیقی بردی، برای استخراج تفاوتها و شباهتهای موجود، بین بنیانهای معرفت شناختی این دو متفکر استفاده گردیده است. یافتههای تحقیق بیانگر آن است که هر دو اندیشمند در زمینه امکان معرفت دارای نظرات مشابه بوده، در خصوص معیار صدق معرفت، استاد مطهری، مطابقت با واقع و استاد جوادیآملی، مطابقت با نفسالامر را مطرح کرده اند. همچنین از نظر مطهری، منابع شناخت عبارتند از: طبیعت، عقل، قلب، تاریخ و فطرت اما از دیدگاه جوادی آملی، عبارتند از: حس، عقل، تهذیب، کتاب منیر و وحی. افزون بر این، ابزارهای معرفت از دیدگاه مطهری عبارتند از: حس، برهان و تزکیه نفس اما از دیدگاهجوادی آملی عبارتند از: حس، خیال، وهم، عقل و قلب. انواع معرفت از دیدگاه مطهری عبارت اند از: شناخت حصولی و حضوری، شناخت اجمالی و تفصیلی و غیره. اما انواع معرفت از منظر جوادی آملی عبارتاند از: علوم میزبان و علوم مهمان، علوم غیر قابل تحصیل و علوم قابل تحصیل. مراتب شناخت از منظر مطهری عبارتاند از: شناخت حسی، خیالی و عقلی. اما مراحل شناخت از نظر جوادی آملی عبارتاند از: مشاهده، فرضهای مختلفی درباره اشیاء مشاهده شده، بازگشت مجدّد به طبیعت و آزمون فرضیّه و بازگشت مجدد به ذهن.
Machine summary:
"از نظر آیت الله مطهری " منابع شناخت" عبارتاند از: طبیعت، عقل، قلب، تاریخ و فطرت اما از دیدگاه آیت الله جوادی آملی، منابع کسب معرفت عبارت است از حس، عقل، تزکیه، کتاب منیر و وحی؛ در خصوص منابع معرفت نیز، تشابهاتی بین دو دیدگاه مشهود است از جمله اینکه هر دو صاحب نظر منبع عقل را قبول دارند و همچنین منظور از طبیعت و قلب از دیدگاه آیت الله مطهری بعنوان منبع معرفت را به ترتیب میتوان همان منبع حس و تزکیه از نظر آیت الله جوادی آملی تلقی نمود.
در بحث ابزارهای کسب معرفت هر دو صاحب نظر بر ابزار حس و عقل و قلب اتفاق نظر دارند، با این تفاوت که آیت الله مطهری بجای عقل و قلب به ترتیب از قیاس و برهان (استدلال منطقی و استدلال عقلی که نوعی عمل هستند که توسط ذهن انسان انجام می شوند) و تزکیه نفس نام بردهاند.
بنیان های معرفت شناختی آیت الله مطهری آیت الله جوادی آملی امکان معرفت امکان کسب معرفت برای انسان وجود دارد امکان کسب معرفت برای انسان وجود دارد انواع معرفت شناخت حصولی و حضوری، شناخت اجمالی و تفصیلی، شناخت حسی، شناخت علمی، تصورات و تصدیقات علوم میزبان و علوم مهمان، علوم غیر قابل تحصیل و علوم قابل تحصیل(موهبتی یا لدنی و کسبی) ابزارهای معرفت حس، قیاس و برهان(استدلال منطقی و استدلال عقلی)، تزکیه نفس حس، خیال، وهم، عقل، قلب منابع معرفت طبیعت، عقل، قلب، تاریخ،فطرت حس، عقل، تزکیه، کتاب منیر، وحی مراتب و مراحل معرفت مرتبه ی حس(شناخت سطحی)، مرتبه ی خیال، مرتبه ی تعقل(شناخت منطقی) 1- مشاهده، 2- فرض های مختلفی درباره اشیاء مشاهده شده، 3-بازگشت مجدد به طبیعت و آزمون فرضیه، 4- بازگشت مجدد به ذهن."