Abstract:
هنر نگارگری و نقاشی دوره آلجلایر را بایستی در تداوم سبک رایج دوره ایلخانی(مکتب تبریز) مورد بررسی قرار داد. مهمترین تأثیری که از دوره ایلخانی به جا ماند و در دوره آلجلایرصیقل داده شد؛ سبک هنر نقاشی چینی بود. در این مقاله بر آنیم با روش تاریخی و رویکردی توصیفی ـ تحلیلی به بررسی هنر نگارگری و نقاشی این دوره و سهم آن در شکلگیری مکتب نگارگری هرات دوره تیموریان بپردازیم. یافتهها حاکی از آن است که سلاطین جلایری به ویژه سلطان اویس و فرزندش سلطان احمد با وجود آشوبهای سیاسی در تاسیس کارگاههای هنری و حمایت از هنرمندان نقش عمدهای در تحول هنر نقاشی این دوره داشتهاند؛ سبک هنر نقاشی چینی نیز در این زمان به ویژه در آثار مکتب بغداد تعدیل شده و رنگ و بوی ایرانی به خود گرفته بود و دیگر اینکه هنرمندان عصر جلایری و شاگردانشان با انتقال به مراکز هنری عصر تیموری سهم عمدهای در شکلگیری مکتب نگارگری هرات دوره تیموریان داشتهاند.
Painting and drawing style period of Al Jalayer in the continuation of the current should be Illkhanate(School of Tabriz) examined. The main impact remained of the Illkhanate was style of Chinese painting here during Jallayerid polished. We believe with historical and descriptive approach - analysis of the painting and the painting of the period and its share in the formation of the painting school in Herat, Timuridperiod.The findings suggest that the Sultans, especially Sultan Owais and his son Sultan Ahmed Jalayer political Conflicts established with support from studios and artists have had a major role in the evolution of art of this period. Chinese style painting at this time, especially in the Baghdad School of adjustment and their flavor was Iran and other contemporary artists Jalayer and their students with the transition to the Timurid era art centers contribute to the formation of the Timurid period have been Herat school of painting.
Machine summary:
در منابع تاریخی، اشارۀ چندانی به هنردوستی یا هنرپروری وی نشده است، اما شواهد تاریخی حاکی از آن است که رسم شاگردپروری در زمینۀ نقاشی و نگارگری که از اواخر دورۀ ایلخانان شروع شد در دورۀ آلجلایر تداوم یافت؛ چنانکه از اواخر سلطنت ابوسعید تا زمان سلطان اویس و سلطان احمد (784- 813 ق) شاهد ظهور نقاشان بهنامی چون احمد موسی، شمسالدین، جنید، و عبدالحی هستیم که ازمنظر شاگردپروری سلطان اویس و سلطان احمد خود نیز در این حلقه جای میگیرند.
علیرغم درگیریها و جنگهای مداوم، سلطان احمد از توجه به هنر، شعر، و ادبیات غافل نماند و در هر دوره از آرامش و ثبات سیاسی که در بغداد یا تبریز حاصل میشد نسخ و آثار بزرگی در زمینۀ نقاشی و نگارگری خلق میشد؛ چنانکه نسخ خطی باقیمانده از سالهای 788 تا 790 و 794، 798، و 801 ق که برای سلطان احمد کار شده است همه در زمانی بود که بغداد در اختیار او قرار داشت (گری همان: 383).
4. مکتب تبریز ـ بغداد: هنرمندان، آثار، و ویژگیهای هنر نقاشی و نگارگری عصر آلجلایر در دورۀ ایلخانی، چنانکه گفتیم، نقاشی ایرانی تحتتأثیر نقاشی چینی قرار گرفت: طبیعتگرایی، استفاده از کاغذ و قلم و مرکب چینی و شکل و شیوۀ رنگآمیزی کممایه، و ترکیب خطوط و ترسیم صورت بعضی حیوانات مثل اژدها و حیوانات افسانهای دیگر و نیز تنۀ گرهدار درختان، صخرههای تیز و کوههای مخروطیشکل، تختهسنگها، ابرهای مواج، و همچنین نقشمایههای نیلوفر آبی و عنقا و چهرههای گرد عناصر جدیدی هستند که وارد نقاشی ایران شدند (شریفزاده 1375: 82؛ پاکباز 1388: 728؛ پرغو 1390: 25- 29؛ حاتم 1375: 212).