Abstract:
نســبیت معرفت دینی، به معنای همگانی بودن فهم دینی اســت به گونه ای که هیچ یک از آن ها از صفت واقعیت فی نفسه و برگزیدگی برخوردار نبوده، بر دیگری حجیت و برتری نداشــته باشــد. از این منظر، متون دینی صامت و خالی از معانی و نیازمند تفسیر و تبیین هســتند و تفسیر و تبیین آن ها به وسیله بشــر انجام می شود. بشر نه با ذهن خالی، بلکه با اندوخته ها و آموخته های برون دینی خود که متاثر از علوم و فرهنگ های مختلف اســت، دین را تفسیر می کند. در نتیجه، زمینه تفاوت و تنوع تفسیر متون دینی و پیدایش نحله ها و مذاهــب دینــی پدید می آید؛ نحله ها و مذاهبی که نمی توان هیچ کدام را برتر نســبت به دیگری و حکایت از واقعیت مطلق دانست. این پندار با نگاه به آیات قرآن کریم و استمداد از کلمات درون دینی این نوشتار به نقد معصومین (علیهم السلام) پرداخته است.
Machine summary:
احتمالات ديگري نيز در اين آيه داده مي شــود که مورد بحث ما نيست ، (طباطبايي ، ١٣٩٧ق : ٤٦/١١) اما در هر حال ، دلالت آيه شــريفه بر مذمت نسبيت گرايي معرفتي و شکاکيت روشن است ، زيرا ِ عبارت : «و لقد آتينا موسي الکتاب فاختلف فيه » بر اين امر دلالت دارد که اختلاف آنان در تورات پس از تمام شــدن حجت بر آنان بوده است و به همين خاطر در ادامه مي فرمايد: «و لولا کلمۀ ســبقت من ربک لقضي بينهم » که نوعي تهديد به عقاب اســت و در صورت عــدم تماميــت حجت بر آنان ، عقاب يا تهديد به آن ـ چه در دنيا، چه در آخرت ـ قبيح و ناپسند است .
زيرا همه ، تحت سيطره تحول و تکامل عمومي قرار دارند، اما در مورد قرآن کريم ، هرکس اهل تدبر در آن باشــد، به خوبي درمي يابد علي رغم اينکه تمامي شئون مربوط به انسانيت ـ يعني در مرحله عقايد، معارف ، مبدأ و معاد و خلقت و ايجاد، در مرحله اخلاق ، فضايل عامه انساني و در مرحله عمل ، قوانين اجتماعي و فردي حاکم در نوع ـ را در بردارد و همه اين معارف و مواعظ را به وسيله آياتي بيان فرموده که در طول ٢٣ به تدريج و در حالات مختلف نازل شده است ، در عين حال وضع خود آيات از نظر بلاغت خارق العاده و معجزه آســا فرق نکرده اســت .