Abstract:
هرج و مرج سیاسی و درگیری های داخلی دردهه های پایانی حکومت رسولیان(626-858هـ) موجب شد که اوضاع تجاری بنادر یمن از جمله بندر مهم عدن که نقش مهمی در صادرات و واردات کالاهای مختلف ایفا می کرد، رو به رکود نهد. با قدرت یابی دولت بنوطاهر(858-945هـ) بار دیگر مناسبات بازرگانی این بندر با مناطق مختلف از جمله هند، مصر، حجاز و آفریقا از سرگرفته شد. سیاست های مالی طاهریان و تشویق و بخشودگی مالیاتی بازرگانان بندر عدن، رشد تجارت دریایی عدن را در پی داشت. این مقاله می کوشد به این پرسش پاسخ دهد که چه عواملی موجب رونق تجاری بندر عدن در دوره حکومت بنوطاهر شد؟ سابقه و علاقه زیاد خاندان طاهری به تجارت، موقعیت سوق الجیشی عدن و اتصال آن به دریای سرخ، دریای عرب و اقیانوس هند و نزدیکی به تنگه مهم باب المندب موجب رشد و رونق این بندر در دوره طاهریان شد.
Machine summary:
"حاکمان طاهری یمن در سده نهم و دهم هجری، با در پیش گرفتن سیاستهایی مانند توسعه اقتصادی ـ سیاسی، برقراری امنیت راهها و مسامحه مذهبی در برخورد با تاجران و بازرگانان سرزمینهای خارجی و بخشودگیهای مالیاتی بوبؤه برای تاجران هندی، موجب رفت و آمد بیشتر این گروه فعال اقتصادی، به بندر عدن شدند.
<H2>موقعیت و کارکرد تجاری بندر عدن در دوره حکومت طاهریان</H2> <H3>جغرافیای تاریخی-اقتصادی عدن</H3> عدن که بندرگاه تجاری کشتیهای هند، چین، عراق، فارس، حبشه، مصر، حجاز و شام بود، در جنوب جزیره العرب و نزدیک تنگه باب المندب برساحل اقیانوس هند واقع است (بروسی، 456) با توجه به نقش مهم عدن در بازرگانی و آمد و شد شمار زیادی از بازرگانان از مناطق مختلف، این بندر را جبل الطارق دریای سرخ و ثغر یمن یا عین الیمن خواندهاند (عمشوش، 183).
همچنین در سال 906 هجری فرستاده سلطان ابو نصر ملک الأشرف جنبلاط بن یشبک، هدایایی چون فانوس بلورین به اندازه قامت دو انسان، دو صندوق طلایی و شمشیرهای بسیار و اشیاء گران قیمت، به ظافر عامر دوم تقدیم کرد ( ابن دیبع، الفضـل المـزید، 74؛ عیدروس: 42) همچنین در این دوره علاوه بر محصولاتی که تجار کارم از شمال آفریقا و غرب اروپا به یمن میبردند، بسیاری از محصولات محلی چون میوه، انواع عطر، عنبر، مشک، زعفران، عسل، پوست، چرم و لباسهای زینتی، شمشیر و خنجر از مصر وارد یمن میشد ( قائد حمید، 57) ."