Abstract:
در کشور ما، بر خلاف بسیاری از کشورهایی که از نظر علمی توسعهیافتهاند، نگارش مقالات مروری بر آثار مکتوب چندان رواج ندارد. اما این فعالیت علمی و فرهنگی میتواند در رشد سرانه کتابخوانی در جامعه، تسهیل فعالیتهای پژوهشی و بهبود وضعیت بازار کتاب نقش مهمی ایفا کند. ما حتی در زبان فارسی کلمه یا عبارت دقیقی نداریم که دال بر این فعالیت باشد، برای مثال، به حسب موقعیت از عبارات مختلف «نقد کتاب»، «معرفی کتاب»، «نقدنامه» یا جز اینها استفاده میکنیم، که خود نشان از عدم تعین معنایی این فعالیت در جامعه ما دارد. در مقاله پیش رو، پس از طرح برخی مشکلات مترتب بر نداشتن نظام و نهادی برای نگارش مقالات مروری، و البته طرح منافع مترتب بر این کار، سعی شده است بر مبنای شیوهنامههای متعددی که برای نگارش این نوع مقالات در گوشه و کنار دنیا میتوان یافت، روشی نسبتا جامع و کاربردی برای نگارش مقالات مروری به مخاطبان فارسیزبان عرضه شود. برای این کار توضیح دادهایم که ساختار کلی این نوع مقالات، شامل مقدمه و بدنه و نتیجهگیری، محتوی چه مطالبی است و در ضمن آن نکتههایی را آوردهایم که هنگام نگارش مقاله احتمالا مفید واقع خواهند شد. در انتهای کار نیز توصیههایی برای نگارش مقالات مروری در حوزه تاریخ بیان شده است.
Machine summary:
"اما آیا نمیتوان این رابطه علی را به صورت معکوس نگریست؟ یعنی آیا ممکن نیست که کم نوشته شدن نقد و بررسی کتاب خود یکی از عوامل سرانه پایین مطالعه ما باشد؟ همانطور که در بالا گفتیم، و بسیاری از ما خود تجربه آن را داشتهایم، دستکم در مورد قشر کتابخوان جامعه، بسیار اتفاق میافتد که به محض خریدن یک کتاب و صرف چند ساعتی برای مطالعه صفحات آغازینش متوجه میشویم که «اشتباه کردهایم و این کتاب آن چیزی که میخواستیم نیست!» این اشتباه و تکرار آن به دفعات، که به مخاطب هم صدمه مالی میزند و هم روانی، خواهناخواه در بیمیلی وی به خرید کتابهای دیگر یا محافظهکاری بیشتر در حین خرید، و لذا خرید کمتر کتاب، تأثیرگذار است.
قسمت دیگر کار اما تلاشهای عملی است، یعنی نگارش سنجنامههای بیشتر بر کتابهای بیشتر، و در این مسیر روشن کردن هر چه بیشتر این فعالیت، هم در ذهن مخاطبان آن و هم در ذهن فعالان این حوزه؛ با امید به اینکه با افزایش فعالیتها در این حوزه و روشن شدن مفهوم آن، که تأثیری مثبت و متقابل بر هم دارند، مزایایی که در ابتدا برای سنجنامهنویسی بر کتابها برشمردیم محقق شود، از جمله شاید تأثیری هرچند اندک در سرانه مطالعه جامعه ما بر جای بگذارد."