Abstract:
موضوعیت تاریخ فلسفه و پرسش از آن در عین حال که زمینه هایش در گذشته وجود داشت، اما یکی از مسائل نوپدیدی است که در دو قرن اخیر، ذهن و زبان فیلسوفان را بشدت بخود مشغول داشته است. اینکه معنا و ماهیت تاریخ فلسفه چیست؟ مقام ثبوت و اثبات آن کدام است؟ امری پایان یافته است یا در شرف شکلگیری و بسط است؟ نسبت ما با آن چیست و در قبال این نسبت چه باید باشد؟ تاریخ است یا فلسفه یا از سنخ فلسفی است؟ تفاوت آن با تاریخ علم و دین و هنر و... چیست؟ و... همه سوالات برجسته در زمینه تاریخ فلسفه هستند.
نوشتار حاضر بر آن است تا بدلیل توجه به مسائل مربوط به تاریخ فلسفه (در ایران و جهان) و وسعت یافتن آنها، ضمن موضوعیت دادن بدان در قالب عنوان «فلسفه تاریخ فلسفه»، به مباحثی چند در باب آن بپردازد. در گذشته در عالم فلسفه، از فلسفه نظری تاریخ و فلسفه علم تاریخ سخن بمیان آمده، اما بنظر میرسد که امروز وقت آن است تا در باب «فلسفه تاریخ فلسفه» نیز سخن بگوییم، اساسیترین مباحثی که در این نوشتار در باب فلسفه تاریخ فلسفه مطرح میشود است عبارتند از: جایگاه آن در شاخه های فلسفی و امکان و ضرورت و مطلوبیت آن، درنهایت بنظر میرسد که میتوان فلسفه «تاریخ فلسفه» را بعنوان زمینه مطالعاتی یا شاخه جدیدی از فلسفه های مضاف در نظر گرفت و حتی واحدی درسی دانشگاهی با این عنوان تدارک دید.
Machine summary:
"در گذشته در عالم فلسفه، از فلسفه نظری تاریخ و فلسفه علم تاریخ سخن بمیان آمده، اما بنظر میرسد که امروز وقت آن است تا در باب «فلسفه تاریخ فلسفه» نیز سخن بگوییم، اساسیترین مباحثی که در این نوشتار در باب فلسفه تاریخ فلسفه مطرح میشود است عبارتند از: جایگاه آن در شاخههای فلسفی و امکان و ضرورت و مطلوبیت آن، درنهایت بنظر میرسد که میتوان فلسفة «تاریخ فلسفه» را بعنوان زمینه مطالعاتی یا شاخه جدیدی از فلسفههای مضاف در نظر گرفت و حتی واحدی درسی دانشگاهی با این عنوان تدارک دید.
بنظر یاسپرس ما در مواجهه کلی با تاریخ فلسفه، با چهار سؤال اساسی سروکار خواهیم داشت: نخست، آیا در تاریخ فلسفه، وحدتی وجود دارد؟ این وحدت واقعیت است یا آرمان؟ دوم، مسئله آغاز فلسفه و اهمیت و جایگاه آن چیست؟ سوم، آیا میتوان از تحول و پیشرفت در فلسفه سخن گفت؟ چهارم، آیا میتوان در تاریخ فلسفه، فیلسوفان را درجهبندی کرد؟(<EndNote No="128" Text=" کوره راه خرد، ص18.
از نظر کاپلستون باید به این مسائل پرداخت: ماهیت تاریخ فلسفه چیست؟ آیا تاریخ فلسفه چنان امکانی دارد که اگر تمام فلسفههای گذشته، چون و چرا بردار وحتی مردود باشند، باز مفید و آموزنده باشند؟ آیا میتوان از فلسفهیی جاودانی سخن گفت؟ شرایط تاریخ فلسفهنویسی و تاریخ فلسفهخوانی چیست؟(<EndNote No="129" Text=" کاپلستون، فردریک، تاریخ فلسفه، ترجمه جلالالدین مجتبوی، ج1، فصل اول.
تاریخ فلسفه ما چیست و چه نسبتی با فلسفه اسلامی و فلسفه غرب مطرح در دانشگاه و حوزه ما دارد یا میتواند داشته باشد؟ امید است که فلسفه «تاریخ فلسفه» بعنوان زمینه مطالعاتی یا شاخه جدیدی از فلسفههای مضاف در نظر گرفته شود و حتی بعنوان واحد درسی دانشگاهی ارائه گردد."