Abstract:
وقوع و بروز انقلاب صنعتی را بدون شک باید به اختراع ماشین نسبت داد و قرن 19 را بدین ترتیب قرن ماشین ها نامید. مدرنیته با ماشین به روز شد و آن را به عنوان سمبل خود معرفی کرد. در نیمه دوم قرن 19، ادبیات و رمان نیز به عنوان آینه های منعکس کننده جامعه به موضوع پیدایش این عناصر رویکرد خوبی نشان دادند. نویسندگان متفاوت واکنش های متفاوتی نسبت به ماشین از خود بروز دادند. برخی کلا آن را طرد نمودند؛ برخی دیگر علی رغم دشمنی با این وسیله، بی اراده آن را ستودند و برخی دیگر نیز به آن جایگاهی اصیل و با اهمیت بخشیده، حتی آن را به عنوان یک شخصیت واقعی در آثارشان معرفی کردند. زولا را می توان در زمره نویسندگان گروه آخر جای داد، چرا که ماشین، در عمده آثار اصلی و مشهور وی، جایگاهی معنادار را به خود اختصاص داده است. این مقاله خواهد کوشید تا ضمن معرفی این ماشین-پرسوناژها، جایگاه آن ها را نیز بررسی کرده، به این ترتیب به ادبیات آگاهی بخش یا تحذیر دهنده زولا در این مورد بپردازد و نیز رابطه انسان-ماشین و بالعکس را از دیدگاه زولا به نظاره بنشیند.
Machine summary:
فيليپ هامون و الکساندر وي بو بر اين عقيده اند که اين نويسندگان به صورت آگاهانه و گزينشي ماشين را وارد آثار خود کرده اند؛ چرا که آن ها به وضوح نماد پيشرفت بشري هستند: «رمان ماجراجويانه و علمي تخيلي (ژول ورن ، روبيدا، رزني و حواي آينده اثر ويليه دو ليل آدام )، همچون آثاري که توسعه صنعتي را به تمسخر مي گيرد (داستان هاي ظالمانه اثر ويليه دو ليل آدام ) به ماشين جايگاهي اصيل و با اهميت مي بخشد و اغلب ماشين را به عنوان يک شخصيت واقعي در اثر معرفي مي کند (لوکوموتيو انسان وحشي اثر زولا)، يا حتي گاهي ساختار رمان بر مبناي مدل يک ماشين بسته مي شود (مخصوصا در مورد ماشين بخار) (رجوع شود به کتاب ميشل سر در مورد زولا).
همزمان در رمان هاي رئاليستي و ناتوراليستي ماشين ظهور خود را به ثبت مي رساند و اوج مي گيرد تا در رمآن هاي آسوموار، ژرمينال ، انسان وحشي و حتي کار (که در ايران ، توسط خبره زاده ، به شهر آفتاب ترجمه شده است )، از همان آغازين صفحات داستان ، خود را به عنوان يک واقعيت گريزناپذير، يک موجود، يک شخصيت و حتي شخصيت اصلي معرفي مي کند.
بدين ترتيب ، در آسوموار، همچون ديگر رمآن هاي صنعتي زولا، کارگران به ماشيني وابسته اند که سرنوشت آن ها را محتوم مي کند و البته شومي اين سرنوشت از قبل نوشته شده است ..