Abstract:
علی بن ابی طالب (ع)و زبیر بن عوام دو تن از صحابه بزر پیامبر بودند و هر کدام به نحوی نقش مهم و سرنوشت سازی در تاریخ اسلام ایفا کردند. اعمال و رفتار زبیر در مقاطع زمانی مختلف چه در دوران پیامبر و چه زمان پس از رحلت ایشان، ابعاد مختلفی را شامل میشود. با توجه به قرابت شدید میان زبیر بن عوام و علی (ع)این مقاله در پی آن است تا به بررسی روابط و رفتار شناسی زبیر و امام علی (ع) در دوران خلافت آن حضرت بپردازد. یافتههای تحقیق نشان میدهد که رفتار زبیر در ابتدای خلافت امام علی (ع) ظاهرا دوستانه بود؛ تا اینکه رفته رفته مخالفت او با امام علی (ع) به دلایل مختلف آغاز شد و سپس با تحریکات فرزندش عبدالله فزونی یافت و در نهایت منجر به کشته شدن او در جنگ جمل شد. این تحقیق با روش توصیفی - تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانهای است.
Machine summary:
"او که عمری با فضیلت زندگی کرد در مدت کمی پس از خلافت علی (هم چنانکه ذکر شد) با مشارکت طلحه به اعمال دون از شأنش دست زد که حداقل آنها در رابطه با علی (ع) عبارت بودند از: گفتههای خود را نسبت به فضایل علی در روز بیعت انکار کرد، به دروغ خارج شدنشان از مدینه را به قصد عمره عنوان کردند، شکستن بیعت خویش با علی پس از خارج شدن از مدینه، دروغی که به ابن عمر گفتند مبنی بر اینکه خلافت را به او خواهند سپرد، خارج کردن عایشه از مکه، تبانی و همکاری با بنی امیه علیه علی، دروغ و شهادت دروغی که برای عایشه در حوأب دادند، شکستن پیمان خویش با عثمان بن حنیف و کشتن مردم مسلمان و محافظان دارالاماره و بیت المال بصره، دروغ گفتن به مردم بصره و اتهام ناروا به علی (ع) که مردمان بصره را به قتل رسانده و اموالشان را غارت و زنان و کودکانشان را به بردگی خواهد کشید و بالاخره بر پا کردن جنگ جمل که گرچه پایان جنگ به سود خلیفه مسلمین بود ولی نخستین جنگ بود که در حوزه مسلمانی و با اهل قبله رخ داد و فراهم ساختن زمینه حاکمیت معاویه و بنی امیه در تاریخ اسلام را رقم زد (آئینه وند، 1363: 123؛ شهیدی، 1388: 151)."