Abstract:
بدون تردید مرجعیت علمی، یعنی تبیین و تفسیر آیات مبهم و متشابه و بیان معارف و احکامی که به روشنی و صراحت در قرآن کریم نیامده، مانع برداشت نادرست و نزاع علمی در میان مسلمانان است. این امر از شئون و وظایف پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله است که پس از ایشان به اهل بیت علیهم السّلام واگذار شد. یکی از ادله مهم این مسئله که در منابع روایی اهل سنت نیز به آن پرداخت شده، روایات نبوی مورد پذیرش اهل سنت است. ایشان معتقدند اگر چیزی با سنّت نبوی که در راس آن سخنان رسول خداست اثبات شده باشد، حجت و معتبر است. احادیثی مانند ثقلین، مدینه العلم و سفینه نوح از جمله روایات بیان کننده مرجعیت علمی اهل بیت علیهم السّلام است که در این نوشتار با روش تحقیق تحلیلی- توصیفی و با مراجعه به منابع کتابخانه¬ای، چگونگی دلالت آنها بر مرجعیت علمی عترت پیامبرصلی الله علیه و اله با تکیه بر منابع مکتوب اهل سنّت بررسی شده است. در این جستار این نتیجه به دست آمده است که پاره¬ای از این احادیث تنها در مورد حضرت علی علیه السّلام وارد شده است، اما از آنجا که علم آن حضرت بعد از ایشان به دیگر امامان منتقل شده است، این شان شامل دیگر معصومین علیهم السّلام نیز خواهد شد.
Undoubtedly, scienfic authority, i.e., the explanaon and interpretaon of
ambiguous verses and expression of teachings and religious rulings that are
not clearly and expressly stated in the Holy Qur’an, prevents misrepresentaon
and controversy among Muslims. This one of the dues and responsibilies
of the Prophet (pbuh) which was assigned to Ahlul-Bayt (a) aer his death. A
main evidence of this issue, which has been dealt with in the Sunni tradion
resources, is the prophec tradions accepted by the Sunni. They believe that
if something is proven by the prophec tradion, especially by the words of the
Prophet, it is valid and authenc. Hadiths such as Thaqalain, Madinah al-elm and
Noah’s ship are among the tradions that establish the scienfic authority of the
Ahlul-Bayt (AS). Using the analycal-descripve research method and referring
to library sources, this paper invesgates the scienfic authority of the Prophet’s
holy household (PBUH) on the basis of Sunni wrien sources. In this research, it
is concluded that some of these hadiths apply only to Imam Ali (as), but since his
knowledge was transferred to other Imams aerwards, this status includes other
infallibles (A) as well.
Machine summary:
"مقدمه از امور مهم در میان مسلمانان، مسئله مرجعیت علمی بعد از رسول خدا(ص) است؛ یعنی بعد از آن حضرت مسلمانان برای فهم درست تفسیر قرآن، سنت نبوی(ص)، قضاوت و فرایض دینی باید به چه کسانی مراجعه کنند و اعلم افراد برای پاسخگویی در این زمینهها کیست؟ از آنجایی که احادیث نقل شده در این موضوع از طریق شیعه، متواتر است و علمای شیعه در این زمینه اتفاق نظر دارند، این مقاله میکوشد مرجعیت علمی اهل بیت((ع)) را با توجه به احادیثی که از طریق اهل سنت وارد شده و برخی از آنها در حد تواتر است را اثبات کند.
احادیث وراثت علم سخن در این است که بعد از پیامبر(ص) وارث علم او چه کسی است؟ احادیث موجود بر این دلالت دارند که وارث این علم علی بن ابی طالب(ع) است، البته در منابع مربوط به شیعه، احادیث زیادی نقل شده است مبنی بر اینکه اهل بیت((ع)) وارث علم پیامبر(ص) هستند و آنچه بیان میکنند از رسول خدا(ص) به ایشان رسیده است (صفار، 1414، ج6، باب 1 و12، ص294)، ولی چون قصد داریم تنها با توجه به احادیث منقول در کتب معتبر نزد اهل سنت این مسئله را بیان کنیم، از مرور احادیث شیعه صرف نظر میکنیم.
نتیجهگیری با توجه به احادیث متواتر لفظی و معنوی ثقلین، سفینه نوح و مدینة العلم و روایاتی غیرمتواتر چون وراثت علم که از طرق صحیح و معتبر به دست ما رسیده و در مصادر روایی اهل سنت نقل شده است؛ در مییابیم که از زبان رسول خدا(ص) بر مرجعیت علمی اهل بیت((ع)) بیاناتی از طریق صحابه آن حضرت وارد شده است."