Abstract:
نظرﻳﮥ حجاب حداقلی ازجمله نظریه های ارائه شده دربارﺓ حجاب شرعی است. طرفداران این نظریه مدعی اند که در فرهنگ عمومی و رایج قبل از بعثت، برهنگی حتی در ناحیه شرمگاه وجود داشته است؛ به گونه ای که برای مردان و زنان آن عصر، این مسئله امری عادی بوده است و احساس بدی نیز بدان نداشته اند. باوجود این وضعیت، شریعت مقدس اسلام تنها قادر بود که از آنها بخواهد برهنه راه نروند و الزام بانوان به پوشش موی سر و گردن و ساق پا در شریعت اسلام دور از انتظار است. در این مقاله با جستاری در منابع تاریخی و ادبی کهن و معتبر، به ویژه اشعار شاعران عصر جاهلیت، وضعیت پوشش بانوان در آن عصر بررسی شد؛ همچنین ادعاهای طرفداران حجاب حداقلی ارزیابی شد و چنین نتیجه گیری شد که برخلاف ادعای مطرح شده، فرهنگ رایج در آن عصر فرهنگ پوشش بوده است و مردمان آن عصر، به ویژه بانوان، برای پوشش قسمت های مختلف خویش، حتی موی سر، از لباس های دوخته و نادوخته متنوعی استفاده می کردند.
The theory of minimal hijab is one of the theories about hijab. Proponents of this theory argue that nudity (especially in regard to sexual organs) was a normal issue among men and women before the Revelation. Despite this situation, the sacred Islamic law was only able to ask them not to go naked and the requirement for women to cover heads, necks and legs which was far from expected. In this paper, with the study of ancient and authentic literary and historical sources, especially the poetry of the poets of the Age of Ignorance, the status of women's cover in that age was examined. Also, the claims of supporters of ‘minimal hijab’ were evaluated. It was concluded that, contrary to their claims, the common belief of that age was to cover the body. The people of that age, especially women, used to cover different parts of their bodies even their hair by various sewn and unskilled clothes.
Machine summary:
بررسی پوشش بانوان در عصر جاهلی بررسی اشعار دوران جاهلی، در جایگاه آﻳﻴﻨﮥ انعکاس وضعیت فرهنگی و اجتماعی عصر جاهلی، ما را به این مسئله رهنمون میکند که کشف ستر (برهنگی سر و صورت) و برهنگی بدن اموری استثنایی بود که در مواقع خاص و به علتهای خاص رخ میداد؛ ازهمینرو تعجب مردم آن عصر، بهویژه شاعران را به خود جلب میکرد و موجب میشد که به دید سوژهای خاص دربارﺓ آن بسرایند.
جایز نیست از این نمونههای خاص نتیجه بگیریم که در عصر جاهلی تمام مردان و زنان بهصورت عریان طواف میکردند و برای آنها امر پسندیدهای بوده است و بهدنبال آن، ﻧﺘﻴﺠﮥ ناصحیح دیگری نیز اخذ کنیم که برهنگی فرهنگ غالب آن زمان بوده است؟!
از این امر اینگونه برداشت میشود که در عصر جاهلی نیز برای زنان آزاد پوشش نوعی کرامت قلمداد میشده است.
در بررسی این اشعار نیز مشاهده میشود که برخلاف ادعای نویسندﺓ حجاب شرعی در عصر پیامبر، زنان از پوشیدگی کامل برخوردار بودند و تنها در حالت اضطرار، صورت و گردن آنها نمایان میشد و کشف حجاب امری استثنایی و مخالف عرف و فرهنگ آن زمان بود؛ چنانکه گویی نوعی ننگ و عار برای آنها به شمار میرفت.
البسه برای پوشش سر و صورت بانوان بررسی اشعار جاهلی و منابع تاریخی معتبر از این حکایت میکند که در عصر جاهلی و صدر اسلام، قبل از نزول آیات مربوط به حجاب، زنان برای پوشاندن سر و صورت خود از پوششهای مختلفی استفاده میکردند که به برخی از آنها اشاره میکنیم: الف.