Abstract:
گروههای زبانی در سیر تاریخی از فارسی باستان تا فارسی دری کنونی، تحوّل و تغییراتی یافته که در این میان تغییر و تطوّرات واجی یکی از مهمترین دگرگونیهای آن به شمار میرود. در این مقال تلاش میشود که نوع تطوّر «واجی» و «معنایی» در کتاب تاریخ بیهقی به عنوان یکی از امّهات نثر سبک خراسانی در قرن پنجم نشان دادهشود. به علت نزدیکی زمانی تاریخ بیهقی به فارسی میانه (پهلوی)، بسیاری از خصوصیّات آوایی زبان پهلوی را در خود، حفظ کرده و بسیاری از واژگان مانند: آشکار، پدرود، بهر و... بدون هیچگونه تغییری وارد این کتاب شدهاند. روش کار در این تحقیق به شیوه توصیفیـکتابخانهای است. تغییرات واجی در این اثر به صورتهای «کاهش و تخفیف»، «افزایش»، «ابدال» و «ادغام» خود را نشان داده که بیشترین فرآیند این تغییر، «ابدال» بوده است. در تحوّل معنایی مفردات در این مقال، واژگان با چند وضعیت تحوّلی روبرو شدهاند: یا متروک شده و یا علاوه بر معنای گذشته، معنای جدید نیز گرفتهاند. در تحوّل معنایی، جملهها اغلب در معنای غیر واقعی و وضعی خود بکار رفته و به صورت جملات کنایی درآمدهاند.
Linguistic groups have evolved from ancient Persian to present-day Persian dialects, in which phonological change and evolution are one of the most important changes in this article. It attempts to determine the phonological and semantic evolution in the book Behaghi's history is to be portrayed as one of the prominent Khorasani style prose in the fifth century. Due to the close proximity of Beihaqi's history to the Middle Persian (Pahlavi), many of the phonetic features of the Pahlavi language have been preserved in themselves, and have come to terms with such words as, obvious, paternity, and ... without any changes. The methodology used in this research was descriptive-librarian. Phonological variations in terms of: reduction, discretion, increase, integrity, and integration have shown that the greatest process of this change has been straightforward. In the evolution of the meaning of the verse in this article, the words will encounter a number of evolutionary situations. They are abandoned or, in addition to the meaning of the past, have taken a new meaning. In the semantic transformation of sentences, they are often used in their unrealistic and conditional sense and in sentences They have come to the scene
Machine summary:
تطورات واجي و تحول معنايي واژگان در تاريخ بيهقي 1 احمد خاتمي استاد زبان و ادبيات فارسي دانشگاه شهيد بهشتي 2 فارس شريفي دانشجوي دکتري زبان و ادبيات فارسي دانشگاه آزاد واحد تهران مرکز 3 حسين الفتي کارشناس ارشد زبان و ادبيات فارسي چکيده گروه هاي زباني در سير تاريخي از فارسي باستان تا فارسي دري کنوني ، تحول و تغييراتـي يافته که در اين ميان تغيير و تطورات واجي يکي از مهم ترين دگرگوني هاي آن به شمار مـي رود.
در تحول معنايي مفـردات ، واژگـاني را بـه همـراه شاهد مثال از تاريخ بيهقي ذکر نموده ايم که با چندين وضعيت روبه رو شده اند؛ يـا متـروک شده و يا علاوه بر معناي گذشته ، معناي جديد نيز گرفته اند.
فرآيند تخفيف صورت گرفته که بيهقي در همان معنا هم صورت اول و هم تخفيـف شده آن را استفاده نموده و اين به علت وزن در شعر بوده است .
(29 :1368 فرآيند: ابدال صورت گرفته اين واژه ، از واژه هايي اسـت کـه امـروزه هماننـد بيهقـي استفاده مي شود و شکل سفط آن از لحاظ املايي ، تيره و يا متروک شده است .
(75 :1318 واژه هايي که امروزه با «ف » نوشته مي شوند، در تاريخ بيهقي بـا «پ » نوشـته شـده کـه مطابق زبان پهلوي است .
نتيجه گيري در اين مقاله به تبيين و تحليل فرآيندهاي آوايي و دگرگوني هاي معنايي واژگـان در تاريخ بيهقي پرداخته شده است .