Abstract:
در هفدهم دسامبر ۲۰۱۴ خبر از سرگیری روابط امریکا و کوبا به مهمترین خبر سیاسی جهان در طول چند دهه اخیر تبدیل شد. در این میان برخی پژوهشگران از امکان تکرار این تجربه برای روابط ایران - امریکا سخن گفتند. وجود برخی شباهتها میان ایران و کوبا همچون حکومتهای انقلابی، امریکاستیزی، تحت تحریم قرار گرفتن از سوی امریکا این گزاره را تقویت میکند. پرسش این است که آیا کاربرد الگوی تنشزدایی امریکا - کوبا در روابط ایران و امریکا امکانپذیر است؟ پاسخ سوال پژوهش این است که با توجه به برخی تفاوتها میان ایران و کوبا در سطح سیستمیک مانند فشارهای منطقهای و بینالمللی متفاوت و در سطح واحد مانند جایگاه متفاوت دو کشور در نظام بینالملل، ادراک متفاوت رهبران دو کشور نسبت به امریکا، ارتباط متفاوت جوامع دو کشور با جامعه امریکا؛ امکان کاربرد الگوی تنشزدایی امریکا - کوبا در روابط ایران و امریکا وجود ندارد. رویکرد این مقاله توصیفی - تحلیلی، روش آن مقایسهای و شیوه گردآوری دادهها کتابخانهای است.
Machine summary:
اگرچه در این مدت در برخی موضوعات موردی همچون شکل گیری دولت جدید در افغانستان پس از سقوط طالبان و عراق پس از سقوط صدام و مهمتر از آنها مذاکرات مربوط به پرونده هسته ای ایران ، دو کشور مذاکراتی با هم داشته اند؛ اما هیچگاه زمینه برای تنش زدایی و احیای روابط دیپلماتیک فراهم نشده است .
در این پژوهش این امکان با طرح این سوال مورد آزمون قرار گرفت که آیا میتوان با استفاده از الگوی تنش زدایی امریکا - کوبا به احیای روابط ایران - امریکا اقدام کرد؟ پاسخ اولیه به عنوان فرضیه اصلی از این قرار است که با توجه به برخی تفاوت ها میان ایران و کوبا در سطح سیستمیک مانند فشارهای منطقه ای و بین المللی متفاوت و در سطح واحد مانند قدرت و جایگاه متفاوت دو کشور در نظام بین الملل ، ادراک متفاوت رهبران دو کشور نسبت به امریکا، ارتباط متفاوت جوامع دو کشور با جامعه امریکا و ...
اگرچه فصل نهم کتاب به تلاش های اوباما بویژه در دوره دوم ریاست جمهوری برای بهبود رابطه با کوبا اشاره میکند اما فاقد بحث تنش زدایی موفقیت آمیز اخیر میان دو کشور است (٢٠١٤ ,Kornbluh &LeoGrande ).
مقاله «عادیسازی روابط امریکا و کوبا: فرار از موانع گذشته »؛ به دلایل شکل گیری تنش زدایی میان امریکا و کوبا میپردازد و در این باره چهار عامل شامل از بین رفتن تهدید کوبا برای منافع امریکا، تغییر نگرش جامعه تبعیدی کوبایی - امریکایی نسبت به رابطه دو کشور، تاثیر منفی رویکرد امریکا در قبال کوبا بر روابط این کشور با کشورهای امریکای لاتین و اقدامات اصلاحی رائول کاسترو در کوبا را مهم میشمارد.