Abstract:
هدف: پژوهش حاضر با هدف تدوین برنامه راهبردی برای کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه علوم پزشکی تهران صورت گرفته است.
روش: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر گردآوری داده ها، توصیفی است که در زمره مطالعات موردی قرار می گیرد. جامعه پژوهش را 21 نفر شامل مدیر، معاون، مسئولان و کارکنان کتابخانه مرکزی تشکیل می دهند. به سبب محدود بودن تعداد اعضای جامعه، تمامی اعضا مورد پیمایش قرار گرفتند. اطلاعات مراحل مختلف این برنامه ریزی شامل ماتریس های ارزیابی عوامل داخلی و خارجی، سیاست های راهبردی، و ماتریس «برنامه ریزی راهبردی کمی» طی دو میزگرد و دو سری پرسشنامه، به دست آمده است. برای تدوین برنامه راهبردی، از الگوی جامع مدیریت راهبردی و مدل دیوید استفاده شده است.
یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد کتابخانه از نظر نقاط قوت و ضعف در وضعیت متوسط و از نظر فرصت ها و تهدیدها، نزدیک به حد متوسط قرار دارد. در ماتریس QSPM بیشترین نمره یا امتیاز، به راهبردهای SO یا تهاجمی تعلق دارد.
نتیجه گیری: با توجه به یافته ها، باید نقاط قوت تقویت و نقاط ضعف برطرف شود. همچنین، از فرصت ها نهایت استفاده صورت گیرد و با بهره گیری از نقاط قوت، تهدیدها از بین برود. امتیاز بالای راهبردهای تهاجمی نشان دهنده آن است که کتابخانه با وجود نقاط ضعف و تهدیدهایی که دارد، دارای نقاط قوت و فرصت های خوبی است که به آن اجازه می دهند رویه راهبردهای تهاجمی را برای تثبیت و توسعه جایگاه خود در سطح ملی و منطقه ای در پیش بگیرد.
Machine summary:
بنابراین، با توجه به ضرورت برنامهریزی راهبردی برای کتابخانهها و مراکز اطلاعرسانی، پژوهش حاضر با هدف تدوین برنامة راهبردی برای کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه علوم پزشکی تهران با استفاده از مدل برنامهریزی استراتژیک دیوید (1988) صورت گرفته است که شامل مراحل تعریف مأموریت، چشم انداز، و ارزشها، ارزیابی عوامل داخلی (نقاط قوت و ضعف) و عوامل خارجی (فرصتها و تهدیدها)، تدوین سیاستهای راهبردی، و در نهایت تشکیل ماتریس QSPM است (حاتمی و مهدیزاده، 1387).
«مقدم چرکری» (1383) در پژوهشی با عنوان «تدوین چشمانداز خدمات و وظیفهها: پیشنویس برنامه کلان» با استفاده از تحلیل SWOT، توانمندیها، ضعفها، فرصتها و تهدیدهای سازمان اسناد وکتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران را بررسی و نقاط قوت و ضعف و نیز فرصتها و تهدیدهای پیش روی این کتابخانه را شناسایی نمود.
مراحل پژوهش شامل ارزیابی عوامل داخلی (نقاط قوت و ضعف) و خارجی (فرصتها و تهدیدها)، تعریف مأموریت، چشمانداز، ارزشها، تدوین سیاستهای راهبردی، و در نهایت تشکیل ماتریس QSPM است.
نمرة نقاط قوت و ضعف کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه علوم پزشکی تهران تقریبا معادل 5/2 یا نمرة معدل است (جدول 1).
چشمانداز، مأموریت و ارزشهای کتابخانۀ مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه علوم پزشکی تهران چنان که قبلا نیز گفته شد، برای تدوین چشمانداز، مأموریت و ارزشهای کتابخانه، از مذاکرات صورت گرفته در میزگرد، مصاحبه و بررسی اسناد مربوط به کتابخانه استفاده شد.
نتیجهگیری در تدوین برنامه راهبردی کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه علوم پزشکی تهران، پس از تدوین چشمانداز، بیأنیه مأموریت و ارزشهای کتابخانه، عوامل داخلی (نقاط ضعف و قوت) و عوامل خارجی (فرصتها و تهدیدها) شناسایی شد.