Abstract:
شهرها، نظام های پیچیده و بههم وابستهای هستند که نسبت به تهدیدهای طبیعی، انسان ساخت و خرابکارانه، بسیار آسیب پذیرند. مشخصاتی که شهرها را مطلوب و دستیافتنی میسازد، مانند معماریها، مراکز تمرکز جمعیت، چیدمان عناصر و فضاهای شهری، زیرساختهای به هم وابسته و سایر موارد، اینها شهرها را در معرض خطرهای بالایی نسبت به مخاطرات طبیعی (سیلها، زلزله ها و...) و نیز مخاطرات انسان ساخت قرار میدهد. برخی از شهرهای جهان، با وجود اینکه همواره مجبور به سازگار شدن و تطابق با تغییر شرایط پیرامون بودهاند، سابقه طولانی در پذیرش مداوم ساکنان و ادامه حیات شهری دارند. در کنار آنها شهرهای بزرگ دیگر در دوره هزاره نخست پس ازمیلاد هم بودهاند که هماکنون از اهمیت کمتری برخوردارند. شهرهایی چون کایفنگ، چین؛ نیشابور، ایران؛ کاردوبا، اسپانیا. حتی برخی از شهرها در مسیر تاریخ به طور کامل، ویران و رها شدهاند، همانند آنگلور، امپراتوری خمر و شهر سوخته ایران. از سویی دیگر، قرنهاست شهرهای اسلامی نظیر قاهره، استانبول، بغداد و تبریز که در کل دوران هزاره دوم از بزرگترین شهرهای جهان اسلام محسوب میشدند، با وجود تجربه حوادث و تحولات بیشمار، با تغییر نیازها، عملکردها و کارکردها و شکلها به حیات و بالندگی خود ادامه میدهند. این شهرها به طور معمول، حوادث و تحولات زیادی را در تاریخ پرفراز و نشیب خود تجربه کردهاند، اما بیشتر به دلیل داشتن شبکهای پایدار و منسجم از ترکیب نظام های کالبدی و جوامع انسانی، با انعطاف پذیری لازم در برابر حوادث و تغییرات، قابلیت انطباق با شرایط جدید را فراهم نمودهاند. امروزه این ظرفیت تحمل بهعنوان «تابآوری» شهرها مورد توجه محققان قرار گرفته است. با وجود تمام توجهات و کوشش هایی که برای تحقق مفهوم تابآوری جوامع شهری صورت پذیرفته، تعداد محدودی از قوانین نظاممند مدون در مورد تابآوری وجود دارد که در مقیاس شهر کاربردی شدهاند. تاب آوری شهر عبارت از معیاری برای سنجش میزان توانایی نظام (System) شهری برای جذب تغییرات و سازماندهی مجدد تغییرات حاصل از اختلالات، پایداری شهر و ظرفیت سازی است. در این مقاله برای بررسی تابآوری شهر که در اینجا ظرفیت تحمل در ابعاد مادی و معنوی قلمداد شده از الگوی ارزیابی ظرفیت با رویکرد مبتنیبر نگرش سیستمی استفاده گردیده و سعی بر آن بوده است که با ارائه تعاریف آسیبپذیری، تابآوری و نیز بررسی ارتباط میان تابآوری، آسیبپذیری و ظرفیت انطباق و سازگاری با توجه به چارچوب ها و الگوهای مطالعه شده، ابعاد و مولفه های پیشنهادی برای تاب آوری شهرهای اسلامی مشخص و ارائه شود.
Sasanians are inevitably one of the most sensational periods of Iranian history، culture and civilization. The Dynasty’s empire started by the time of Ardashir papkan’s Coronation in 226 A.D. The empire was built based on thoughtfulness، civilization and culture of the previous Persian empires. The religious essence of this dynasty is absolutely revealed to everyone، so according to the importance of Culture and artificial aspect perusal of a society in its artworks، the importance of study of artwork and Chahar-taqi remains of the period is indispensible، furthermore، different empires have always considered the significant of this city because of its geographical location (center of Iran) but unfortunately because of insufficient number of artworks and buildings related to Islamic period، it has been undervalued by researchers if this period. So this expedition has been started by two goals; first to study the number and types of different Chahar-taqi in Isfahan and evaluating their sprawl among the city. Six Chahar-taqi which are named; Nakhlak، Qale daar، Shirkooh، Natanz، Khorramdasht، Niaasar Found in this province ، have been scrutinized in this article. Some of this Chahar-taqis had been studid before and other ones are being introduced and analyzed for the first time. These Chahar-taqis are devided into two types; Simple and complex which Shirkooh، Qaledaar and Khoramdasht are placed in complex type because of having other architectural structures in their environment. And the other 3، Nakhlak، Natanz، Niaasar are completely single، and belong to Simple Chahar-taqis.
e social system is able to organize itself to enhance its capacity from previous experiences to better future protection and to improve risk reduction measures.
At this article، systematic approach of capacity evaluation model is used. It tries to determine proposed components and dimensions of Islamic resilient cities by presentation of connection between resiliency، vulnerability and adaptation capacity and also studied frameworks and models around the world.