Abstract:
آزادی در سدههای اخیر، یکی از مسائل مهم و در کانون توجه بوده است. امام خمینی(ره) به عنوان متفکری مسلمان و رهبر انقلاب اسلامی، مواضع مهمی درباره آزادی داشته است. هدف اصلی نوشته حاضر این است که به تحلیل مواضع امام خمینی(ره) در باب آزادی در مصاحبه با خبرنگاران غیر ایرانی بپردازد. مباحث این مصاحبهها از چهار اردیبهشت 1357 در نجف و پاریس انجام و نهایتا آخرین مصاحبه با حسنین هیکل در آذر 1358 در قم مطرح شده است. مطالب در شاخههای فرعی مساله آزادی به ویژه وجوه انضمامی آزادی نظیر آزادی بیان، آزادی زنان، آزادی اجتماعات، مطبوعات و ... توسط خبرنگاران به پرسش گرفته شده و ایشان در پاسخ، به نکات بدیعی درباره آزادی اشاره کرده است. پرسش درباره آزادی زنان و آزادی اقلیتها از بیشترین فراوانی در میان سولات خبرنگاران برخوردار است. مقاله حاضر، علاوه بر نشان دادن خاستگاه آزادی در بحث امام خصوصا جهانبینی توحیدی از یک طرف و تاثیر نگاه صدرایی بر ایشان از طرف دیگر، به تحلیل این دو آزادی صورتبندی شده است. علاوه بر این به چرایی فراوانی پرسش از آزادی اقلیتها و زنان و پاسخها و تحلیل آن پرداخته است.
Freedom in Imam Khomeini’s Thought: An Analysis of Imam Khomeini’s Interviews with Reporters in
Freedom has always been an important issue and a focus of attention of societies during the recent centuries. As a Muslim thinker and leader of the Islamic Revolution, Imam Khomeini had taken serious stance on freedom. This paper is an attempt to analyze Imam Khomeini’s stance on freedom in his interviews with non-Iranian reporters. The range of interviews includes the period from April 24, 1978 in Najaf and Paris to the last interview by Mohammed Hussein Haekal in Qom in December 1979. The reporters have interviewed some secondary issues related to freedom, particularly the concrete aspects of freedom such as freedom of expression, freedom of women, freedom of assembly, freedom of the press, … wherein Imam Khomeini has expressed novel opinions on the issue of freedom. The largest frequency belongs to the questions on freedom of expression and freedom of minorities. The present paper is an attempt to show the origin of freedom in view of Imam Khomeini, especially in connection with monotheistic world outlook on one hand, and the influence of Mulla Sadra’s approach on him on the other hand, to analyze the two forms of freedom. Moreover, we have focused on why freedom of women and freedom of minorities had had the largest frequency among the reporters’ questions.
Machine summary:
امام ، در مصاحبه با روزنامه انگليسي تايمز در پاريس ، به اين مهم اشاره مي کند که ريشه همه اعتقادات اسلامي (و از جمله آزادي )، اصل توحيد است : «اين اصل به ما مي آموزد که انسان تنها در برابر ذات اقدس حق بايد تسليم باشد و از هيچ انساني نبايد اطاعت کرد مگر اين که اطاعت او اطاعت خدا باشد و بنابراين هيچ انساني حق ندارد انسان هاي ديگر را به تسليم در برابر خود مجبور کند و ما از اين اصل اعتقادي ، اصل آزادي بشر را مي آموزيم که هيچ فردي حق ندارد انساني و يا جامعه و ملتي را از آزادي محروم کند، براي او قانون وضع کند، رفتار و روابط او را بنا به درک و شناخت خود که بسيار ناقص است و يا بنا به خواسته ها و اميال خود، تنظيم کند» (امام خميني ، ١٣٥٧/١٠/١٨).
اين نشان مي دهد که امام به اين مسئله توجه دارد که آزادي جزو مفاهيمي است که معناي آن بايد در بستر و نسبت با مکاتب مختلف ، فهم شود و خود ايشان هم در اين مصاحبه ها، به مفهوم شناسي آزادي در بستر فلسفه سياسي اسلامي پرداخته است .
١. «آزادي «اقليت «ها پرتکرارترين سؤال از امام خميني (ره ) در ميان سؤالات خبرنگاران غير ايراني ، راجع به آزادي اقليت ها است و همين مسئله را مي توان يکي از نکات جالب اين مصاحبه ها دانست .
امام خميني (ره ) معتقد است که اسلام و به خصوص تشيع ، همواره زنان را در جايگاه رفيع انساني خود قرار مي دهد و هيچ گاه آنان را از صحنه زندگي اجتماعي طرد نمي کند (١٣٥٧/٨/٢٤).