Abstract:
بخش تامین تجهیزات مورداستفاده در بالادستی صنعت نفت کشور، یکی از مهمترین بخش های این صنعت است که کماکان وابستگی قابلتوجهی به خارج دارد. موارد متعددی برای تشریح اهمیت ساخت داخلی تجهیزات نفتی در ایران وجود دارد که تقویت امنیت ملی، انتقال و توسعه فناوری، رشد درون زای اقتصاد ملی و توسعه بازارهای صادراتی از آن جمله اند. ضمن اینکه توسعه صنعت ساخت تجهیزات نفتی در بخش بالادستی با سیاست های کلی کشور همراستا است. با بررسی منابع حقوق نفت کشور نیز ملاحظه می شود از بدو اعطای امتیازنامهها و انعقاد قراردادهای نفتی با شرکتهای خارجی، لزوم بهکارگیری و
توانمندسازی نیروی کار داخلی و تامین حداکثری تجهیزات صنعت نفت توسط بخشهای
مرتبط در کشور، مورد توجه مقامات نفت و تا کید قانونگذار بوده است. در این مطالعه» از
ملاحظات اقتصادی و حقوقی ساخت داخل تجهیزات صنعت نفت بهعنوان چارچوبی برای
بررسی قرارداد جدید نفتی ایران موسوم به IPC استفاده شده است. مبنای اظهارنظر درباره
این قرارداد، مصوبات هیات دولت در خصوص قراردادهای جدید نفتی بالادستی ایران
است. ارزیابی این مصوبات در چارچوب مذ کور نشان میدهد انتقال فناوری در چارچوب
ملاحظات اقتصادی و حقوقی صنعت ساخت تجهیزات نفتی و همچنین توانمندسازی
سازندگان داخلی تا سطح رعایت اصول اقتصادی بنگاهداری، در قالب ساختار مصوب
قراردادهای جدید نفتی، به دلایلی نظیر انتظار نادرست تامین نیازهای فناورانه این صنعت
از شرکتهای نفتی بینالمللی و ناکارایی این الگوی قراردادی در ارتقای سطح فناوری
تولید کنند گان داخلی تجهیزات هدف» میسر نمیشود. سایر شاخصهای مورد نیاز، نظیر
حمایت جامع قانون ناظر بر این قرارداد از خرید از داخل و وجود ضمانت اجرای کافی، نیز
با اشکالاتی در ساختار مصوب این قراردادها مواجه است که البته با اعمال تغییرات پیشنهادی
در الگوی این قراردادهاء قابل رفع خواهد بود.
Machine summary:
به استناد تصویب نامه های هیأت وزیران ٢ و برمبنای موضوع این مطالعه ، قرارداد جدید نفتی ایران از ویژگی های زیر برخوردار است : ویژگی اول ـ روش های انتقال فناوری : به منظور انتقال و ارتقای فناوری ملی در حوزه عملیات بالادستی نفت و توانمندسازی شرکت های ایرانی برای اجرای پروژه های بزرگ داخلی و نیز حضور در بازارهای منطقه ای و بین المللی ، چند روش پیش بینی شده است .
ارزیابی شرایط عمومی ، ساختار و الگوی قرارداد جدید نفتی از منظر شاخص های اقتصادی و حقوقی با توجه به مشخصه های مورد نیاز برای قراردادهای نفتی و قوانین موضوعه که در چارچوب نظری ملاحظات اقتصادی و حقوقی توسعه صنعت ساخت داخل تجهیزات نفتی ارائه شد و همچنین با عنایت به ویژگی های قرارداد جدید نفتی ، اکنون می توان در راستای توسعه صنعت موصوف و در بستر اجرای قرارداد جدید نفتی ، موانع قابل مشاهده ای را به شرح زیر برشمرد: ١) در بررسی شاخص اول با موضوع «تضمین توسعه فناوری » و شاخص پنجم با عنوان «تأمین الزامات حقوقی انتقال فناوری » به چند مورد اساسی باید توجه نمود: اول ؛ مخاطب اصلی تولیدکنندگان داخلی برای کسب دانش فنی از طریق انتقال آن در چارچوب مصوبات هیأت وزیران ، شرکت های نفتی بین المللی حاضر در طرف دوم این قراردادها نیستند.