Abstract:
هدف: این مقاله، ارزیابی میزان انطباق برنامه درسی اخلاق اسلامی دانشگاهها با نیازهای دانشجویان از دیدگاه دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی قم بوده است.
روش: روش تحقیق، توصیفی- پیمایشی بوده و جامعه آماری آن، 243 دانشجوی اخلاق اسلامی و نمونه آماری 148 نفر بودند که به شیوه تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته حاوی 20 سوال با پایایی 0.86 بر اساس آلفای کرانباخ بود. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات، علاوه بر آمار توصیفی، از آزمون Z تک گروهی و تحلیل واریانس یک راهه(F) استفاده شد.
یافته ها: اخلاق اسلامی با نیازهای فردی، اجتماعی، توقعات سازمانها و نهادها انطباق دارد. برنامه درسی اخلاق اسلامی بیشترین تناسب را با سبک زندگی اسلامی و کمترین تناسب را با علائق و انگیزه های فردی دانشجویان دارد. با وجود مطلوبیت نسبی انطباق برنامه درسی اخلاق با توقعات سازمانها و نهادهای اجتماعی در مقایسه با نیازهای فردی و اجتماعی دانشجویان، میزان این تفاوت معنادار نیست.
نتیجه گیری: افزایش اثربخشی برنامه درسی اخلاق اسلامی مستلزم نیازسنجی به عنوان تنها منبع اهداف و محتوای برنامه درسی است.
Objectives: The research aims at assessment of conformity of islamic
moral curriculum using student’s needs based on the idea of students of
the Islamic Azad University of Qom. Method: The research method is
descriptive survey.The statistical population was 243 students in the
second semester of the academic year 94-93 of islamic moral course
and a random sample of 148 people were selected based on the sample
size of the population of Krejcy and Morgan.Data collection tool was
researcher made questionnaire containing 20 closed questionsin the
range of 5-point Likert with 0.86 reliability based on the Cronbach’s
alpha.To analyze the data in addition to the descriptive methods, a
single group Z test and a single-path F analysis of variance was used.
Results: The results showed that 1.islamic moral curriculum is
coincident to individual needs, social needs, and expectations of
organizations and social institutions from students moral. 2. From
student’s point of view, islamic moral curriculum has the most
proportionality to islamic life style. 3. Student’s favorites and personal
motivations have the weakest conformity to islamic moral course. 4.
Although moral curriculum and expectations of organization and
social institutions are rather coincident, this difference is meaningless
when comparing it to social and individual needs of students.
Conclusion: The effectiveness of islamic moral course is highly
dependent to assessment which is the most important and the only
source of goals and content of curriculum.
Machine summary:
بر این اساس، تحقیق حاضر در صدد است میزان همسویی برنامۀ درسی درس اخلاق اسلامی را با نیازهای دانشجویان بر اساس دیدگاه دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی قم ارزیابی کند.
از این رو، با توجه به جایگاه اخلاق و به ویژه اخلاق اسلامی در تعلیم وتربیت اسلامی و عنایت نظام جمهوری اسلامی در متخلق شدن فراگیران به اخلاق اسلامی به عنوان برنامۀ درسی حمایتشده در راستای حفظ و توسعۀ شعائر اسلامی و نقش تأثیرگذار دانشجویان و دانشگاهها در توسعه و ترویج فرهنگ و سبک زندگی اسلامی، به نظر میرسد ارزیابی برنامۀ درسی اخلاق اسلامی میتواند در اصلاح، بازسازی، تغییر و بهینهسازی آن برای پیشبرد اهداف نظام آموزشی بسیار سودمند باشد.
آیا بین میزان همسویی برنامۀ درسی اخلاق اسلامی با نیازهای فردی، اجتماعی و توقعات سازمانها و نهادهای اجتماعی تفاوت معناداری وجود دارد؟ ب) ادبیات تحقیق آرتور وبر 1 (1985) ارزشیابی را در معنی عام تعیین ارزش یا اهمیت یک چیز و به صورت خاصتر، تعیین میزان موفقیت اولیۀ آنها میداند.
یقینا درس اخلاق اسلامی نقش Curriculum Instruction تعیین کنندهای در تحقق اهداف ارزشی دانشگاهها میتواند در پی داشته باشد؛ به شرطی که بتواند با ایجاد پلی بین محتوای برنامه با نیازهای دانشجویان شرایط درونی مناسب را برای یادگیری مهیا سازد.
تحلیل استنباطی دادهها بیانگر تناسب معنادار برنامۀ درسی اخلاق اسلامی دانشگاهها با نیازهای اجتماعی دانشجویان است.
4. آیا بین میزان همسویی برنامۀ درسی اخلاق اسلامی با نیازهای فردی، اجتماعی و توقعات سازمانها و نهادهای اجتماعی تفاوت معناداری وجود دارد؟ پاسخ آزمودنیها در جدول 4 قابل مشاهده است.