Abstract:
یکی از سوالاتی که همواره در خصوص معاونت در جـرم مطـرح بـوده و هسـت ایـن پرسـش میباشد که آیا دخالت معاون در ایجاد جرم باید به صورت فعل مثبت باشد یا در قالب فعل منفی و ترکفعل نیز می تواند نقش معاونت را ایفاء کند؟ پس از بررسی در این زمینـه ، حاصـل شـد آرای حقوق دانان در این زمینه یکسان نبوده و غالب آن ها تحقق معاونت در جرم را صرفا از طریـق فعـل مثبت محقق می دانند، گروهی نیز قائل به تحقق معاونت در جرم از طریق ترکفعل هستند. مصادیق معاونت در جرم در مـاده ١٢٦ قـانون مجـازات اسـلامی مصـوب ١٣٩٢ آمـده اسـت و در پـژوهش حاضر تحت عنوان مصادیق مادی و معنوی پرداخته شد و تک تک مصادیق بررسی شد؛ در برخی از مصادیق قانونی معاونت در جرم هم چون تحریـک ، دسیسـه ، فریـب و نیرنـگ ، سـوء اسـتفاده از قدرت ، تهیه وسایل ارتکاب جرم و تسهیل وقـوع جـرم ، امکـان تحقـق معاونـت در جـرم از طریـق ترکفعل وجود دارد لکن در سایر مصادیق امکان تحقق معاونت از طریق ترکفعل وجود ندارد و در برخی از مصادیق فقهی معاونت در جرم از قبیل : توقیف زن برای عمـل زنـا، امسـاک در قتـل و طلیع و ردء، امکان تحقق معاونت از طریق ترکفعل وجود دارد لکن در برخی از مصادیق فقهی از قبیل ساقی خمر، وادار کردن کسی برای افترا، امکان تحقق معاونـت در جـرم از طریـق ترک فعل وجود ندارد
Machine summary:
"(محمـد علـی محمدی همدانی، ١٣٨٨، ص ٧٩) حال به پرسش اصلی برگردیم ، آیا ترغیب همان گونه که از طریق فعل مثبت محقق می شـود بـا ترکفعل نیز واقع می شود؟ در این خصوص همان طور که در بحث تحریک به ارتکاب جرم بیان شد برخی از حقوق دانان معتقدند: «چون کلمات تحریک و ترغیب از باب تفعیل بـوده و متعـدی مـی باشـد و افعـال متعـدی اغلب بر امور مثبته و تکوینی صادق می باشـد و شـامل امـور منفـی و عـدمی نمـی گـردد بـه عـلاوه سکوت امری سلبی و عدمی است و احراز سوء قصد از آن و نتیجه گیری وقوع امـری وجـودی در غیر مورد تکلیف و وظیفـه قـانونی بعیـد بلکـه محـال بـه نظـر مـی رسـد، لـذا بایـد گفـت ایـن قبیـل ترکفعل های منجر به تحریک دیگری به ارتکاب جرم ، قابـل مجـازات نمـی باشـند، مگـر ایـن کـه قانون خاصی صریحا چنین ترکفعل هایی را جرم تلقی کرده و مجـازات مخصوصـی را نیـز بـرای مرتکب آن تعیین کند.
(محمـد علی محمدی همدانی ، بیتا، ص ٨٤) حال باید به پرسش اصلی پژوهش بازگشت ؛ آیا تهیه وسایل ارتکـاب جـرم همـان طـور کـه از طریق فعل مثبت محقق می شود، از طریق ترکفعل نیز محقق می شود؟ در پاسخ به سؤال مزبور باید گفت اگر سایر شرایط تحقق معاونت از جملـه علـم و آگـاهی از قصد مباشر و تقدم و اقتران زمانی وجود داشته باشد، تهیه وسایل ارتکاب جرم نیز می تواند از طریق ترکفعل محقق شود؛ فرض کنید حسن برای کشتن علی نیازمند یک اسلحه مـی باشـد، بـه شـهرام مراجعه کرده و از او می خواهد اسلحه را برای قتل علی به وی بدهد، شهرام سکوت می کند و علی اسلحه را بر می دارد و به سوی هدف رفته و وی را می کشد در این فرض همین مقـدار کـه شـهرام می دانست و عالم و متوجه بوده که با اسلحه مزبور قتلـی اتفـاق مـی افتـد، در صـورت وجـود سـایر شرایط معاون در قتل مزبور محسوب می شود."