Abstract:
پژوهش حاضر با هدف کشف نوع جهت گیری عملی برنامه درسی و تبیین چگونگی شکلگیری آن
در دانشجومعلمان با استفاده از روش نظریه داده بنیاد انجام شد. جامعه مورد پژوهش، دانشجومعلمان
ورودی 1391 دانشگاه فرهنگیان شهید هاشمینژاد مشهد بود که بر اساس روش نمونه گیری هدفمند
)نمونه گیری موارد مطلوب(، تعداد 27 نفر از این دانشجومعلمان انتخاب و اشباع نظری مبنای کفایت نمونه
قرار گرفت. در این پژوهش از ابزارهای مصاحبه باز و مشاهدة مشارکتی مستقیم برای جمع آوری داده ها
استفاده گردید. نتایج ناظر بر سوال نخست نشان داد جهتگیری عملی برنامهدرسی دانشجومعلمان، نوعی
التقاط ناسازوار و فاقد جهت گیری عملی یکپارچة مشخص نسبت به برنامه درسی است و غالبا میان
جهت گیریهای برنامهدرسی ایجادشده شباهت و هماهنگی وجود ندارد. عموما ترکیب جهتگیریهای
موضوعی/دیسیپلینی، انسان گرایانه و اجتماعی بیشترین گرایش را به خود اختصاص دادهاند و جهتگیری
عملی برنامهدرسی با جهتگیری اسلامی اعلامشده نظام آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران
هماهنگ نیست. یافتهها در خصوص چگونگی شکلگیری جهتگیری عملی برنامهدرسی در فرایند زیسته
دانشجومعلمان نشاندهندة 7 مقولة کلی است که در قالب سه طبقه ویژگیهای شخصیتی، تجارب یادگیری
و تجارب عملی شکل گرفته است. تجارب یادگیری ناسازگار به عنوان مقولة محوری و کانون این فرایند،
حاصل التقاط تجارب یادگیری متفاوت و متعارضی است که در فرایند زیستة دانشجومعلمان، قبل و بعد از
ورود به تربیت معلم ایجاد و سبب شکلگیری جهتگیریهای عملی التقاطی ناسازوار در آنان میشود
Machine summary:
بسیاری از صاحب نظران تعلیم و تربیت از جمله هودج ، دیویس ، وودارد و شریل ٦(٢٠٠٢) بر این باورند که در میان گروه های گوناگون که هر یک نقشی در فرایند یاددهی - یادگیری دارند، جهت گیری عملی برنامه درسی معلمان دارای اهمیت بیشتری است ، به نحوی که یکی از مهم ترین عوامل مؤثر بر موفقیت و شکست برنامه های آموزشی قلمداد میشود.
البته بدیهی است که نه تنها در طراحی برنامه - ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 1 Schmidt 2 Goals 3 Content 4 Teaching Strategies 5 evaluation of education 6 Hodge , Davis , Woodard , Sherrill 7 Jax 8 Eisner درسی تربیت معلم ، جهت گیری طراحان و صاحب نظران باید روشن و شفاف باشد، بلکه در اجرا و آموزش های تربیت معلم نیز جهت گیریهای مجریان برنامه باید مشخص و هماهنگ با طراحان باشد؛ چراکه جهت گیریهای عملی برنامه درسی در هر دو گروه تأثیر به سزایی بر جهت گیریهای عملی دانشجومعلمان خواهد داشت .
از آن جا که جهت گیری عملی معلمان نسبت به برنامه درسی مهارتی انتزاعی است و به باور بسیاری از صاحبنظران و محققان از جمله سلوی (٢٠١٠)، رایت کومبز (١٣٧٠)، باقری و ایروانی (١٣٨٠) و احمدی (١٣٨٩) جزو یکی از مهارت هایی است که در فرایند تربیت معلم به صورت آکادمیک و حرفه ای در معلمان پرورش مییابد، بنابراین لزوم توجه همه جانبه به این امر از اهمیت بسیاری برخوردار است .