Abstract:
ارتقاء کیفیت فضاهای عمومی شهری بهویژه از لحاظ امنیت اجتماعی زنان جهت ایجاد سرمایه اجتماعی و تقویت یکپارچگی جامعه امری ضروری تلقی میگردد. هدف پژوهش حاضر، ارزیابی و شناسایی عوامل مؤثر بر احساس امنیت زنان در پارک ائل گلی تبریز است. تحقیق حاضر به روش کیفی با استفاده از تکنیک مصاحبه و نقشه شناختی و به طور قیاسی در چهار مکان اصلی و مختلف پارک ائل گلی انجام گرفته است. برای گردآوری دادهها از مصاحبه نیمه ساختیافته با 80 نفر از زنان به روش نمونهگیری هدفمند و به روش اشباع دادهها استفاده شده است. نتایج یافتههای تحقیق نشان میدهد که احساس امنیت زنان شرکتکننده در نقاط مختلف پارک متفاوت است؛ بیشترین عوامل مؤثر بر احساس امنیت زنان ناشی از سه معیار کالبدی، فعالیتی و آسایش بصری و محیطی است. از میان چهار مکان مشخص شده در نقشه شماتیکی پارک، مکان پیادهروی اطراف استخر در نظر زنان از بیش-ترین احساس امنیت برخوردار است. در نقاط مختلف پارک عواملی همچون نوع، ارتفاع و نحوه قرارگیری پوشش گیاهی، شیب زیاد، محصوریت و نفوذپذیری نامناسب، عدم فعالیتهای متنوع، عدم مقیاس و قابلیت نمایانی فضا و از همه مهمتر نورپردازی نامناسب، سبب کاهش احساس امنیت زنان در پارک شده است و نیز استقرار نیروی پلیس تأثیر چشمگیری در افزایش امنیت آنان نگذاشته است و این نتیجه تأکید بر ایجاد نظارت طبیعی در مکان-های مختلف پارک به ویژه مکانهای ناامن و آسیبپذیر را ضروری مینماید که در انتها راهحلهای پیشنهادی برای ارتقا امنیت زنان در مکانهای آسیبپذیر و ناامن پارک ائل گلی تبریز ارائه میشود.
Machine summary:
اهداف اصلی پژوهش حاضر، شامل موارد زیر است : - بررسی میزان احساس امنیت زنان در فضاهای مختلف پارک ؛ - تعیین عوامل اثرگذار در طراحی امن تر منطقۀ مورد مطالعه فرضیات پژوهش نیز شامل موارد مقابل است : - احسـاس امنیـت زنـان در نقـاط مختلـف پارک متفاوت است ، این احساس امنیت در محدوده اطراف استخر بیشتر است ؛ - مؤّلفه کیفیت فعالیت ها و مجاورت با کاربری های فعال گوناگون و مؤّلفه آلودگی نور بیش ترین اثرگذاری را بر احساس امنیت زنان شرکت کننده دارد.
نتایج پژوهش انجام یافته توسط بمانیان و همکاران بـا عنـوان «سـنجش عوامـل مـؤثر بـر ارتقای امنیت زنان در محیط های شهری : مطالعه موردی محدوده اطراف شهر تهران » نشـان داد که بین احساس امنیت درک شده از فضا و میزان رفت و آمد و استفاده از آن رابطـۀ مسـتقیمی بود.
گلی و همکاران در پژوهشی با عنوان «ارزیابی نگرش جنسیتی در طراحی فضاهای شهری ، مطالعۀ موردی : پارک بانوان شمس تبریز» به این نتیجه دست یافتند که دامنۀ معیارهـای امنیـت محیطی هم گسترده بوده و هم اهمیت بالایی دارد، و عواملی هماننـد طراحـی مناسـب فضـای درونی پارک نسبت به اشرافیت ساختمان های مجاور، نحـوۀ توزیـع کـاربری هـای مختلـف در درون پارک (چیدمان عناصر)، مکان یابی و نحوۀ دسترسی به پارک و احساس امنیت و آرامـش روانی در پارک با افزایش رضایت مندی پاسخ گویان از حضور در پارک بانوان رابطۀ معنـاداری بوده است (گلی و همکاران ، ١٣٩٢).
Investigating the relationship between spatial physical status, crime and sense of security in urban spaces (A case study of pedestrians in Khorramabad city), Urban Sociological Journal, 7(22): 1-22( Text in Persian).