Abstract:
سناریونگاری روشی موثر و کارآمد برای آینده نگاری است. طی سال های اخیر پژوهش های فراوانی در مورد روش های سناریونویسی انجام شده است و موفقیت های چشمگیری در چارچوب های روش شناختی آن به دست آمده است. هدف اصلی توسعه ی سناریوها برانگیختن اندیشه درباره ی رخدادهای ممکن، پیش فرض های مرتبط با این رخدادها، فرصت ها و تهدیدهای ممکن و روش های اقدام است. سناریوسازان از طریق فرایندهای گروهی و مشارکتی، مجموعه داستان هایی درباره ی آینده ی درازمدت می آفرینند. با توجه به اینکه یکی از چالش های اساسی تهیه ی سناریوها یکپارچه کردن دانش بازیگران علمی و بازیگران اجرایی برای درک بهتر تعاملات پیچیده بین عوامل تاثیرگذار در یک منطقه است، هدف پژوهش حاضر معرفی قالبی برای یکپارچه کردن دانش به منظور تهیه ی سناریوهای منطقه ای است که نیازمند مشارکت و همکاری بازیگران نامتجانسی از جامعه ی علمی و بخش اجرایی است. در این پژوهش سناریوهای آینده نظام شهری استان زنجان با استفاده از روش سناریونگاری تکوینی شناسایی شده است که در نهایت به تدوین چهار سناریوی باورپذیر منجر شده است. روش به کار گرفته شده برای تحلیل داده ها شیوه ی تحلیل تاثیرات متقابل است. یافته های پژوهش نشان می دهد موقعیت جغرافیایی استان و شبکه ها و زیرساخت های حمل ونقل و انرژی، اثرگذارترین عوامل در شکل گیری دگرگونی های نظام شهری استان زنجان هستند. بررسی عوامل موثر در آینده نظام شهری استان نشان داد که هیچ عاملی در حالت انفعال کامل قرار ندارد و حتی تاثیرپذیرترین عوامل نیز تاثیرگذاری بالایی بر آینده نظام شهری استان دارند.
Machine summary:
برای انجام تحلیل های این مرحله ، نرمافزار Scenario Wizard استفاده شده است (٢٠٠٨ ,Weimer).
Impact Factor همکاری علمی ، اجرایی نظام مند در توسعه سناریو مطالعه سناریو در این پژوهش به صورت مشترک توسط یک گروه تحقیقاتی متشکل از صاحب نظرانی از رشته های مختلف علمی و دست اندرکاران اجرایی در استان زنجان انجام شده است .
پرسش هدایتگر مشترک عبارت است از؛ آینده باورکردنی مربوط به نظام شهری استان زنجان در افق ١٤١٤ چیست ؟ در گام دوم، دست اندرکاران اجرایی مشارکت کننده در پژوهش یک تحلیل در زمینه ی نقاط قوت، ضعف ، فرصت ها و تهدیدات را هدایت کردند.
رتبه بندی عوامل بر اساس تأثیرگذاری و تأثیرپذیری آنها در نظام شهری استان زنجان (رجوع شود به تصویر صفحه) افزون بر این ، برخی عوامل با تأثیر دوگانه در میان عوامل شناسایی شده است که هم زمان دارای امتیازات تأثیرگذاری و تأثیرپذیری بالایی بودند.
باوجود تمامی وضعیت های نامطلوب موجود در این سناریو، تنها عامل کلیدی مطلوب، نقش و کارکرد شهر زنجان در نظام سلسله مراتب سکونتگاه های شهری کشور است که نسبت به وضع موجود ارتقا خواهد یافت و جمعیت این شهر تا سطح جمعیتی ٥٥٠ هزار نفر افزایش خواهد یافت .
یافته های پژوهش نشان داد، نخستین سناریوی آینده نگری نظام شهری استان، مطلوبترین آنها است ، در این سناریو هیچ یک از عوامل مؤثر در حالت میانه یا ایستا قرار نگرفته اند.
W. (2014), Identifying urban transformation dynamics: Functional use of scenario techniques to integrate knowledge from science and practice, Technological Forecasting & Social Change 89, 115–130; 33.