Abstract:
با گسترش روزافزون مهاجرت های روستایی نیاز به فعالیتی جایگزین و در عین حال مکمل برای کشاورزی در نواحی روستایی احساس می شود تا به منظور توسعه پایدار روستایی امکان بهره مندی روستائیان از معیشت پایدار فراهم آید که کیفیت زندگی و رضایت مندی روستائیان را به همراه داشته باشد. توسعه و گردشگری در نواحی روستایی به مثابه اکوموزه روستایی قابلیت لازم را برای احیاء روستاها دارد و با تحلیل اکوموزه روستایی بالقلو (بخش نوبران- شهرستان ساوه) در روند زیست-محیط پایداری با مولفه های حفظ بیشتر محیطزیست از طرف روستائیان دفع بهداشتی زباله و جلوگیری از ورود فاضلاب های خانگی به معابرـ افزایش ادراک روستائیان از التزام نگهداشت ـ حفاظت از محیطزیست و حیات وحش.
این مقاله، سعی دارد با استفاده از روش توصیفی ـ پیمایشی و مدل تحلیلی SWOT به بررسی شناخت اکوموزه روستایی بالقلو در زیست محیط پایداری بهپردازد. یافته ها نشان میدهد که افزایش آگاهی اجتماعی، مشارکت و توانمندسازی روستائیان میتواند در احیاء اکوموزه روستایی بالقلو در روند زیست محیط پایداری و در نهایت، توسعه پایدار روستایی موثر باشد.
Machine summary:
استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه پیامنور، ایران مقدمه واژه توسعه پایدار در سال ١٩٨٠ میلادی توسط اتحادیه حفاظت از منابع یی در معرفی استراتژی حفاظت جهان ارائه گردید (موحد و همکاران، ١٣٨٥: ٢٦٨) توسعه پایدار نیز حرکتی برای تغییرات چند بعدی مؤثر بر جامعه روستایی تعریف شده و رشد اقتصادی، بهبود شرایط محیطی و حفظ ارزشهای محیطی از مشخصه های مهم آن است (پوگلیز، ٢٠٠١) که توسط روستائیان می تواند شکل بگیرد و با مشارکت آنان به سمت توسعه پایدار روستایی گام برداشت .
در فرایند ایجاد یک اکوموزه با استفاده از جاذبه های زیست محیطی موجود در منابع یی ، مناطق حفاظت شده، امکان توسعه بومگردی فراهم می شود و در نهایت ، مردم بومی امکان مشارکت بیشتر و توانمند شدن را خواهند داشت (درام، ١٣٨٧: ٦).
(رجوع شود به تصویر صفحه) یافته های تحقیق بر اساس بررسی های توصیفی – پیمایشی صورت گرفته و مطالعات اسنادی مورد اشاره، اثرات مثبت و منفی گردشگری بر شاخص های توسعه پایدار روستایی با تأکید بر محیط زیست در روستای بالقلو مطابق جدول ٢ خواهد بود.
(رجوع شود به تصویر صفحه) استفاده از اکوموزه و گردشگری بالقلو به گونه ای که زمینه ساز توسعه پایدار باشد مستلزم به کارگیری آگاهانه و مدیریت و برنامه ریزی است .
بررسی نقاط قوت و ضعف ، فرصت ها و تهدیدهای پیش روی روستای بالقلو در جذب گردشگر نشان داد که زمینه سازی و مشارکت روستائیان می تواند در جهت کاهش مخاطرات و آلودگی ها باشد و به عنوان راهکار اصلی و به منظور توسعه گردشگری مورد توجه قرار گیرد.