Abstract:
پژوهش کنونی، سعی دارد چرخه هیدرولوژیک در ایران و روند آن را مورد بررسی قرار دهد. همچنین، تلاش میشود تاثیر الگوهای پیوند از دور NAO، AISMR و ONI بر نوسانات مکانی بارش ایران مطالعه گردد. در این راستا، داده های بارش و آب قابل بارش طی دوره زمانی 1979 تا 2014 از پایگاه داده های NCEP/NCAR تهیه و واکاوی شدند. سپس چرخه هیدرولوژیکی نقاط ایران در 36 سال بر اساس فرمول زمان تجدید پذیری محاسبه شد و نقشه های این چرخه در پهنه ایران ترسیم گردید. جنوب غربی دریای خزر، کرمانشاه، لرستان به علت وجود عامل صعود و اثر همسایگان دارای کوتاه ترین چرخه بارش با تناوب 5/5 تا 5/11ساله اند و طولانی ترین چرخه بارش کشور با تناوب 30/98 تا 17/141ساله در شرق و جنوب استان سیستان و بلوچستان اتفاق افتاده است.
AISMR در سطح اطمینان 99 درصد با چرخه هیدرولوژیک جنوب شرق ایران همبستگی معکوس دارد. فاز منفی NAO در قسمت میانی کشور، منجر به کوتاه شدن چرخه شده است. ONI فصل بهار ارتباط معکوس معنادار در سطح 95 درصد با چرخه هیدرولوژیک در شمال شرق و جنوب شرق دارد. چرخه هیدرولوژیک در غرب ارتباط معکوس معنادار در سطح 95 درصد با ONI فصل پاییز و بهار دارد.
Machine summary:
مقاله حاضر، سعی دارد تا به این سوالات پاسخ دهد که طولانی ترین و کوتاهترین زمان چرخه هیدرولوژیک در چه مناطقی هستند؟ و آیا روند چرخه بارش ایران طی ٣٦ سال (٢٠١٤-١٩٧٩) تغییرات محسوسی را نشان داده است ؟ و در نهایت ، بین الگوهای پیوند از دور و چرخه بارش در ایران ارتباط وجود دارد یا خیر؟ پیشینه و مبانی نظری چرخه آبی یا سیکل هیدرولوژیکی ، به فرایند گردش آب در طبیعت اطلاق می گردد.
آندرو و همکاران با به کارگیری تحلیل همبستگی و تجزیه و تحلیل طیفی به منظور مدلسازی دادههای بارش و دما در جنوب شبه جزیره ایبری دریافتند که دوره تناوب بارش و دما با گذشت ١٠٠ سال ثابت و دارای چرخه ٢/٥ و ٥ ساله می باشد که با نوسان های (NAO) و اطلس شمالی در رابطه است (٢٠٠٦ ,Andreo et al).
ارتباط بین تغییرات زمانی چرخه های هیدرولوژیکی و شاخص های دور پیوندی بارش موسمی تابستانه کل هند (AISMR)، نوسان اطلس شمالی (NAO)، شاخص نینوی اقیانوسی (ONI) مورد مطالعه قرار گرفت .
ONI فصل پاییز و چرخه هیدرولوژیک ٣٦ سال ایران (٢٠١٤-١٩٧٩) در غرب کشور رابطه معکوس معنادار در سطح ٩٥ درصد دارند و وقوع النینو باعث چرخه های کوتاه و شرایط پرباران در این قسمت از کشور شده است .
رخداد فاز سرد (لانینا) منجر به طولانی شدن چرخه در نواحی مرکزی و ایجاد شرایط خشک می شود و ONI فصل پاییز و چرخه بارش طی ٣٦ سال رابطه معکوس معنادار در سطح ٩٥ درصد دارند.
C. , (2000), "The Association between ENSO and Winter Atmospheric Circulation and Temperature in the North Atlantic Region", Journal of Climate, 14: 3408-3420; 28.