Abstract:
نمادهای تصویری به دست آمده از هر فرهنگ و تمدنی رابطهای تنگاتنگ با باورها و اعتقادات آن اقوام دارد»
ناگزیر از اسطورهها تاثیر میپذیرد. نقوش بیان تصویری خواستهاء بیمها و امیدها و حامل استعانت از قوای
طبیعت برای زندگانی بهتر در این جهان و آمرزش ابدی در آن جهان هستند. تحقیق حاضر با روش توصیفی-
تحلیلی به بررسی موجودات ترکیبی در هنر مارلیک و زیویه پرداخت. با بررسی آثار بدست آمده از این شاید
بتوان به تحلیلهایی دست زد که نتایج آن پرده از رموزی در مورد آیینهاء نظامات تمدنی و حتی دغدغههای
ایرانیان در این عصر بر دارد. اهمیت و ارزش بررسی این آثار و نقوش از آنجایی آشکار میشود که با پی بردن به
اختصاصات و اشتراکات نمادهای آنها میتوان به نتایجی قطعی در پیوستگی فرهنگهای ایرانی در آن زمان پی
برد.
Machine summary:
جانوران ترکيبي در انواع مختلف در هنر ايران باستان وجود داشته است که با روند ورود اسلام به ايران اندکي کمرنگ تر شده به گونه ايي که در سده هاي ٥ تا ٧ هجري به يکي از نقش مايه هاي رايج جهت زينت بخشي آثار هنري مبدل شد (دوست شناس ، ١٣٩١).
همچنين در اشياي بدست آمده از تمدن مارليک در کنار نقوش حيوانات واقعي موجودات تخيلي نيز يکي ديگر از موضوعات به کار رفته در هنر اين تمدن به شمار ميآيد که از ترکيب و تلفيق قسمت هاي مختلف بدن حيوانات با انسان و پرندگان خلق شده اند.
در بررسي و طبقه بندي نقش جانوران ترکيبي در آثار سفالين کاستيهاي ايران اسلامي دوست شناس معتقد است جانوران ترکيبي موجوداتي خيالي هستند که خاستگاه ومنشاشان طبيعت است ، بدين گونه که انسان با رجوع به طبيعت و ترکيب اجزاي ناهمگون از آن سعي در ايجاد قدرتي ماورايي در موجودات شان دارد، قدرتي که برخي آرزوها و بيم ها و اميدهايش را جواب گو باشد، مانند اسبان بالدار براي پرواز در بيکران آسمان ، واين جانوران ترکيبي معمولا انسان هايي با اجزاي جانوري و يا جانوراني با اعضا و جوارح جانوران ديگر در نمونه هايي نادر در ترکيباتي خارق العاده و اغراق آميز چندين عضو غلو شده تشکيل ميشوند (دوست شناس ، ١٣٩١).
تکه اي از سينه بند زيويه با نقش شيردال (دياکانوف ، ١٣٥٧) 55 ٣-٣- نقوش موجودات ترکبيي در هنر سفالگري دوران اسلامي ايران نقوش گريفين به دست آمده از اين دوره مربوط به تپه مارليک و زيويه است .