Abstract:
باور به همزاد، همواره در فرهنگ ها و افسانه های ملل مختلف وجود داشته است. در ادبیات غرب، اسطوره همزاد تعابیری روانشناختی به خود گرفته است. در ایران صادق هدایت با تاثیرپذیری از آثار غربی، به اسطوره همزاد در آثار خود توجه داشت. در بوف کور وجود شخصیت هایی با هویت یکسان، نمایانگر تعدد همزاد یک فرد است که نتیجه این شباهت ها، عدم تفاوت و نیز ایستایی جامعه در قرون مختلف است. پژوهش حاضر با هدف بررسی رویکرد نوی صادق هدایت و عباس معروفی به همزاد با عنوان «همزادان» در بوف کور و پیکر فرهاد صورت گرفته است. ما در هر دو رمان با روشی تحلیلی، اسطوره همزادان را بررسی کرده ایم و بر آن بودیم تا منشا و نتایج این اندیشه را روشن سازیم؛ بنابراین در آغاز این پژوهش به ریشه همزادان در اسطوره ها و افسانه های کهن و اندیشه «اتو رنک» اشاره کرده ایم و سپس به پیامد پدیده همزادان یعنی عدم تحول تاریخی پرداخته ایم.
Machine summary:
هدایت با تأثیرپـذیری از درونمایـة همزاد در آثار نویسندگان غرب و نظریة اتو رنک، بوف کور را خلق کـرد، امـا رویکـرد وی فراتر از شیوة دیگران بوده است و از آنجا به رهیافت همزادان می رسد.
در ایـن جامعـه انسـانهـا سـایه و همـزاد یکدیگرند؛ اکثر آنها برای رسیدن به آگاهی و تغییـر هـیچ تلاشـی نمـی کننـد و یـا اگـر بخواهند با شناخت دیگر همزادها به آگاهی برسـند، بـا تکـرار همـان ارزش هـا و اعمـال گذشته راه به جایی نمی برند و شکست می خورند و تنها همان افسانه های قدیمی را رقـم می زنند.
از نمونه های دیگر همزاد به معنای جفت که در این داستان وجـود دارد، در مـاجرای زمان حیات صادق هـدایت اسـت : زن معتـادی کـه در کافـه فردوسـی رفـت وآمـد دارد، دلباختة مردی می شود که شناخت زیادی از او ندارد اما او را نیمة گمشدة خود می دانـد و گویا مرد نیز به او علاقه مند است ؛ آن مرد صادق هدایت اسـت کـه گرفتـار همـزاد بـد شده است .
این نوع از همزاد ممکن است با همزاد خود هم دوره باشد و یا حتی ممکن است در زمان ها و دورههای مختلفی زندگی کنند همانند آنچه در سه زمان اصلی رمان وجـود دارد که با وجود شخصیت های متفاوت در هر سه زمان همة آن شخصیت های زن را (بـه جز لکاته در زمان کنونی نویسنده) می توان یک زن و همة شخصیت هـای مـرد داسـتان (به جز پیرمرد قوزی و رجاله ها) را یک مرد دانست ؛ به عبارتی دیگر شخصیت ها متفـاوت است اما هویتشان به یکدیگر شباهت دارد و یا یکی اند.