Abstract:
در طول تاریخ مدون اقناع، شیوه های متعدد اقناعی شکل گرفته که در تبلیغات دینی کاربرد داشته است. اگرچه شیوه های موجود بر اساس کارآمدی و اثربخشی تحلیل و تبیین شده، بررسی میزان اخلاقی بودن هر شیوه نیز ضروری است. این پژوهش با چنین مبنایی درصدد است با روش پژوهشی تحلیل داده بنیاد، الگوی شاخص های اخلاقی را جهت سنجش شیوه های اقناع در مسائل دینی ارائه نماید که معرفی الگوی مورد نظر، بر محور ارکان، اصول و شاخص های اخلاقی اقناع است؛ بدین گونه که در رکن فرستنده، اصول نیت خیر و صداقت وی، در ناحیه پیام، اصول استحکام و شفافیت، و در حوزه گیرنده، اصول توجه به کرامت انسانی و رعایت سطح فهم مخاطب قرار گرفته و برای هر کدام از اصول یادشده، شاخص های مرتبط اخلاقی نظیر هماهنگی گفتار و رفتار، انصاف، آگاهی بخشی، اعتبار منبع، ایجاد فرصت انتخاب و پرهیز از تخریب، استخراج شده است. در نهایت با ارائه الگوی فوق، پنج شیوه اقناعی استدلال، تکرار، امیدآفرینی، ایجاد ترس و ایجاد نیاز، مورد ارزیابی اخلاقی واقع شده اند.
Machine summary:
نتایج نهایی که از برآورد کلی پژوهش به دست آمد، در پنج مورد قابل ارائه است: اول آنکه الگوی شاخصهای اخلاقی برای ارزیابی اخلاقی شیوهها، بهمعنای رد آنها نیست؛ چهبسا شیوههایی که با داوریهای اخلاقی محو نمیشوند؛ بلکه ارزشهای ذاتی آنها بروز داده میشود؛ دوم آنکه هرچند بنای پژوهش حاضر بر مبلغ و پیام اقناعی وی قرار گرفته است، اما کاربرد روش پژوهشی تحلیل دادهبنیاد سبب شد اصول اخلاقی در اقناع دینی به طور مساوی در هر سه محور ارتباطی پیام، فرستنده و گیرنده استخراج گردد و چنین یافتهای حکایتگر اهمیت هر سه حوزة اقناعی یادشده است؛ سوم آنکه هرچند در الگوی فوق، سه محور ارکان، اصول و شاخصهای اقناع رابطة تنگاتنگی دارند و همین رابطه نشانگر دقت در ارائة الگوست و ظرفیت داوری تمام شیوههای موجود را دارد، درعینحال الگوی یادشده قابلیت اصلاح و تکمیل را داراست؛ چهارم آنکه با الگوی بهدستآمده میتوان مبدع و طراح آن دسته از روشهای اقناعی بود که در عین کارآمدی و اثربخشی، از همان ابتدا اخلاقی هم باشند؛ پنجم آنکه با ملاحظة الگوی اخلاقی یادشده، اساسا اقناع با اسکات متفاوت خواهد بود و در ابداع شیوهها باید به این نکته توجه خاصی نمود.