Abstract:
رسالت این پژوهش بررسی کاربرد گوناگون و فراوان "میان فزود" در شاهنامة فردوسی بعنوان یک ویژگی سبکی و نیز تعیین جایگاه آن برابر با "جمله معترضه" است. جملة معترضه از اقسام "حشو" است و حذف آن از کلام هیچ دگرگونی در معنا و مفهوم سخن ایجاد نمیکند و حضورش در نهایت موجب زیبایی لفظ یا معنا میشود ."میان فزود" معادلی است مناسب برای "اعتراض" که در این تحقیق به خاطر جامعیّت و شمولش با تساهل و تسامح به جای "جملة معترضه" به کار رفته است. در پژوهش حاضر به تبیین "میان فزود" در شاهنامة فردوسی از دو منظر ساختار و محتوا پرداخته شده است. مقصود از ساختار، معرفی عناصر تشکیل دهنده "میان فزود" و غرض از محتوا بیان مضمون و بن مایة آن است. از "میان فزود" در شاهنامه در قالب یک کلمه، یک عبارت، یک مصراع، یک بیت استفاده شده و حتی در مواردی دامنة این استفاده به چند بیت هم میرسد و وجه فعل (کیفیت بیان مفهوم فعل) آنها مختلف، ولی غالبا اخباری است، که به قصد ابلاغ پیامی خاص از این وجه فعلی استفاده شده است. فردوسی منویات خود را که چیزی جز سفارشهای انسان دوستانه، پند و اندرز، تحذیر و تنبیه، ترویج دانایی و تبلیغ خرد و حکمت نیست، درضمن "میان فزود"ها که به نوعی مختصة شاهنامة فردوسی محسوب می شود به خواننده ابلاغ کرده است
Machine summary:
" به رغم اهمیت و گستردگی این مقولۀ ادبی-"میان فزود"- تا آنجا که نگارندگان آگاهی دارند در این زمینه پژوهشی صورت نگرفته است ، ولی در سالهای اخیر مقالاتی چند در باب "حشو" در مجلات علمی – پژوهشی به زبان فارسی منتشر شده که برخی از آنها بر پایۀ نظریه های زبانشناسی است : دانشگر(١٣٨٢)، اسفندیاری(١٣٧٤)، خسروی زاده (١٣٨٨)، میرزایی(١٣٨٥)، اشرفی راد(١٣٩٠) از آنجا که بخش عمده ای از شاهنامۀ فردوسی به "میان فزود" اختصاص یافته و از جهت ساختار١ و محتوا٢ دارای اهمیت و شایان بررسی است و نیز با علم به اینکه در این زمینه تاکنون پژوهشی صورت نبسته ، بنابراین ورود به این عرصه -"میان فزود" و کاربست آن در شاهنامه بعنوان یک ویژگی سبکی- رسالت این پژوهش است .
از آنجا که هدف این مقاله بررسی ساختاری و ١- Structure ٢- Content بویژه محتوایی میان فزود هاست و نیز به این دلیل که تعریف های ارائه شده از "حشو ملیح " همانندی بسیاری با تعریف "اعتراض " – نه جملۀ معترضه - دارد، ١- «نگارنده اعتبار پیرایش کنونی را با متنی از این کتاب از آغاز سدة ششم هجری، یعنی صد سالی پیش از دستنویس فلورانس و صد سالی پس از پایان سرایش شاهنامه برابر میداند» خالقی مطلق ، جلال (١٣٩٤)، شاهنامه ، تهران : سخن ، ص یک صدوپانزده .