Abstract:
هدف اصلی این مطالعه بررسی رابطه میان قیمت محصولات کشاورزی و شوک نفتی در ایران است. برای این منظور از رهیافت خود رگرسیو با وقفههای گسترده غیرخطی (NARDL) استفاده شد زیرا این روش امکان بررسی اثرات نامتقارن قیمتها را در کوتاهمدت و بلندمدت فراهم میکند. در این مطالعه از شاخص بهای تولیدکننده محصولات کشاورزی (به قیمت ثابت سال 1390) به عنوان معیاری از قیمت محصولات کشاورزی استفاده شد. همچنین، برای بررسی ارتباط نامتقارن قیمت نفت با قیمت محصولات کشاورزی از دادههای فصلی دوره 1389 (فصل چهارم) تا 1395 (فصل چهارم) استفاده شد. وجود ریشه واحد فصلی و غیر فصلی در متغیرها با استفاده از آزمون ایستایی هگی بررسی شد. نتایج آزمون کرانه رهیافت NARDL نشان دادند که رابطه همجمعی میان متغیرهای مورد استفاده شامل قیمت محصولات کشاورزی، قیمت نفت و تولید ناخالص داخلی وجود دارد. همچنین، نتایج برآورد مدل NARDL نشان دادند که قیمت محصولات کشاورزی در کوتاهمدت و بلندمدت دارای رفتاری نامتقارن است. بر این اساس، در کوتاهمدت و بلند مدت یک رابطه مثبت و معنیدار میان قیمت محصولات کشاورزی و افزایش قیمت نفت وجود دارد. افزون بر این، یک رابطه مثبت و معنیدار میان کاهش قیمت نفت و قیمت محصولات کشاورزی در کوتاهمدت و بلند مدت برقرار است. همچنین، واکنش قیمت محصولات کشاورزی به شوک مثبت نفتی بیشتر از شوکهای منفی میباشد
Machine summary:
در بیش تر این مطالعات واکنش های نامتقارن بخش های گوناگون از جمله کشاورزی و خدمات نسبت به تغییرات صادرات نفتی و وجود بیماری هلندی تایید شده است (امامی و ادیب پور، ١٣٨٩؛ شیرین بخش و همکاران ، ١٣٨٩؛ صمدی و بهپور، ١٣٩٢؛ جاودان و همکاران ، ١٣٩٤)، اما در برخی مطالعات بمنظور بررسی عوامل موثر بر قیمت مواد غذایی با تاکید بر شوکهای نفتی، از فیلتر هودریک -پرسکات ، تکانه های مثبت و منفی قیمت نفت بررسی شده است (جاودان و همکاران ، ١٣٩٤).
2 -Vector Error Correction Model گوناگون استفاده شده است (گلخندان ، ١٣٩٥؛ زروکی، و موتمنی، ١٣٩٦)، اما در هیچ یک از مطالعه داخلی از این روش بمنظور بررسی اثرات نامتقارن شوکهای نفتی بر قیمت محصولات کشاورزی استفاده نشده است .
مطالعات زیادی در رابطه با اثرات نامتقارن شوکهای نفتی بر تولید و قیمت محصولات غذایی انجام شده است ، اما روش های مورد استفاده برای این منظور با یکدیگر متفاوت بوده است .
این روش در حقیقت گسترش یافته رهیافت خودرگرسیو با وقفه های گسترده (ARDL) است که به وسیله پسران و شین (١٩٩٩) و پسران و همکاران (٢٠٠١) ارایه شد، اما در رهیافت NARDL بر خلاف رهیافت ARDL میتوان اثرات نامتقارن متغیر مستقل را در کوتاه و بلند مدت بررسی کرد.
افزون بر این ، مقایسه ضرایب شوک مثبت و منفی نفتی حاکی از آن است که در کوتاه مدت همانند بلندمدت ، افزایش قیمت نفت در مقایسه با کاهش آن ، اثراتی بزرگ تر بر قیمت محصولات کشاورزی دارد.