Abstract:
نقش تربیتی اعتقاد به عالم پس از مرگ و فهم مسائل آن برای کسی پوشیده نیست؛ به همین جهت در تمام ادیان الهی بعد از توحید، مساله معاد مطرح است. یکی از مسائل مربوط به جهان پس از مرگ، عالم برزخ می باشد که با رسیدن اجل مقدر، انسانها وارد این عالم میشوند. و حیات جدیدی را به نام حیات برزخی تجربه می کنند. سوال اصلی این است که آیا اهل برزخ دو باره مرگ را تجربه میکنند؟ بر فرض اینکه مرگ در برزخ وجود دارد؛ آیا این مرگ برای همه موجودات؛ اعم از انسان، فرشته و جن مییاشد، یا گروهی از مرگ برزخی در امانند؟ بر خلاف نظر اکثر مفسرین که مرگ در برزخ و استثناء گروهی را از این مرگ قبول ندارند؛ این مقاله با تحلیل آیات قرآن و با استمداد از روایات در صدد اثبات این مطلب است که علاوه بر مرگ دنیوی که مربوط به موجودات عالم طبیعت میباشد، انسانها و موجودات مجرد مانند فرشتگان در برزخ می میرند و دو باره زنده شده، رهسپار قیامت می شوند؛ مگر گروهی از اولیاء که از مرگ برزخی در امانند و از سختیهای آن به دور میباشند.
Machine summary:
مرگ در برزخ وقتی محقق می شود که نظام عالم طبیعت بر چیده شده، همه وارد برزخ میشوند و مدتی حیات برزخی همگانی، ادامه پیدا کرده آنگاه با اراده خدا صوری دمیده می شود و همه موجوداتی که در عالم برزخ به سر می بردند اعم از فرشتگان و انسانها با یک نفخ صور می میرند و مرگ، سراسر عالم برزخ را فرا می گیرد.
ثانیا طبق روایات معصومین که بعدا ذکر می شود، صعق و فزع در دو آیه سابق شامل موجودات مجرد و فرشتگان هم می شود و مراد از اهل سماوات در آن آیات فرشتگان می باشند؛ در حالی که فرشتگان در عالم طبیعت زندگی نمی کنند تا بر چیده شدن نظام طبیعت در آنها اثر گذاشته و بمیرند.
در توجیه نفخ صور که سه نفخه است، صور پایان دنیا، صور مردن اهل برزخ و صور زنده شدن برزخیان برای قیامت، چیزی به نام صور فزع و صعق را ذکر کرده اند، معلوم نمی شود این فزع در کدام مرحله از مراحل دمیده می شود؛ به نظر می رسد خلط شده است بین صور پایان دنیا و صور برزخ؛ در حالی که پایان دنیا، اول ظهور برزخ برای همه است که همه موجودات مجرد و مادی، انسان و ملک و جن در برزخ جمع می شوند .