Abstract:
محیطزیست مقولهای مهم و مدنظر جامعه جهانی است که برگزاری جلسههای فراوان در سطوح بینالمللی و منطقهای نگرانی جامعه جهانی را درباره آن بیان میکند. هدف کلی پژوهش توصیفی-تحلیلی حاضر شناخت وضعیت مناطق تهران از نظر شاخصهای محیطی است. بدینمنظور این شاخصها با مشارکت کارشناسان امتیازدهی، و با تحلیل سلسلهمراتبی و نرمافزار Export Choice وزندهی شدند. همچنین بهکمک روشهای آماری به محاسبه این شاخصها پرداخته شد و ترسیم آنها در نرمافزار Arc Gis صورت گرفت. اطلاعات مورد نیاز پژوهش نیز با مصاحبه و استعلام از سازمانهای مربوط بهدست آمد. نتایج پژوهش نشان میدهد امتیاز مناطق 22گانه شهری تهران براساس ارزیابی شاخص عملکرد محیطی، بین 2/49 تا 72 است. بدینترتیب 10 منطقه شهری تهران در پهنه مناسب و 12 منطقه در پهنه نسبتا مناسب قرار گرفتهاند. معضلات محیطزیستی شهر تهران به چهار بخش تقسیم میشود: در بخش اول با مشکلات ناشی از موقعیت جغرافیایی شهر تهران مواجهیم که در آن ضعفهایی از قبیل شرایط ژئومورفولوژیکی خاص، اختلاف ارتفاع زیاد بین شمال و جنوب و کاهش جهت جریان هوا مشاهده میشود. روند شهرنشینی شتابان و تغییرات فیزیکی-کالبدی، بخش دوم این مشکلات است. سومین بخش به نقشهای اقتصادیاجتماعی شهر تهران مربوط است که در آن تمرکز یافتهاند. چهارمین بخش نیز به ساختار سازمانی و تشکیلاتی نامناسب برای مدیریت کلانشهری تهران مربوط است.
Machine summary:
شاخص عملکرد محيطي ابزاري مؤثر براي سنجش و بهبود وضعيت محيط زيست است که با عملکرد مناسب در سطوح منطقه اي و محلي همراه خواهد بود (٥١ :٢٠٠٣ ,.
در اين پژوهش ، پس از معرفي شاخص هايي براي ارزيابي محيطي مناطق ٢٢گانۀ تهران ، هر منطقه با توجه به امتيـاز رتبه بندي شده و روي نقشه آمده است .
اين نوع برنامه ريزي بايد: درک محلي از شرايط جهاني تسهيل شود؛ شرکاي اجتماعي ١ به تمام اهداف خود دست يابند؛ اهداف به برنامه ها و پروژه هاي عملي و صريح تبديل شود؛ نتايج برمبناي شاخص ها به فرايندهاي مستمر نظارت ، پيگيري و پسخوراند واگذار شود (تصحيح مسير در هرجا که لازم است ) و برمبناي دانش و شناختي عميق ، تحليلي يکپارچه (اقتصادي، اجتماعي، محيط زيستي ، فرهنگي و زيباشناختي) از شهر و ماهيت منطقه اي صورت بگيرد.
1. Environmental Performance Index گزارش شاخص عملکرد محيط زيست در سال ٢٠٠٦ براي ١٣٣ کشور تهيه شد که اطلاعات و شاخص هاي مورد نظر درمورد آن ها وجود داشت .
در جدول ٤، شاخص ها و زيرشاخص هاي عملکرد محيط زيستي مورد ارزيابي در مناطق ٢٢گانۀ شهر تهران به همراه نحوة امتيازدهي، چگونگي طبقه بندي زيرشاخص ها، واحدهاي زيرشاخص ها، محل دريافت داده ها و دورة آماري آمده است .
بهترين و بدترين عملکرد شاخص هاي محيطي ميان مناطق تهران ارزيابي شده است .