Abstract:
«مصادقه الاخوان» اثر شیخ صدوق، یکی از مصادر و منابع دست اول روایی شیعی در موضوع
تخصصی برادری اهل ایمان، است. این کتاب کهنترین منبع روایی است که در سبک اخوان
نویسی به دست ما رسیده است. لکن در مورد نام کامل اثر، انتساب دقیق و اعتبار آن، همواره
پرسشها و ابهامهایی مطرح میشده است: در تحقیق حاضر تلاش شد تابایک توصیف
روشمند علاوه بر پاسخ به پرسشهای پیشین، ابعاد دیگری از این کتاب از جمله: نظام و
عناوین مباحث، تعداد احادیث کتاب، سبک نگارش آن، ویژگیهای سند و متن، استادان مولف
در کتاب، ماخذ و مصادر، نسخ و چاپهای این کتاب، متناسب با این مقال، روشن شود. اما
بیش از همه مقالهی حاضر عهدهدار بررسی نقاط قوت و ضعف کتاب از منظر سند و تناسب
احادیث آن است.
Machine summary:
ایـن کتـاب در دوران متقدم و در مکتب قم نگاشته شده و مانند دیگر کتاب های شیخ صـدوق پیوسـته مورد توجه علما و فقهای شیعه قرار داشته است و از معتبرترین اصول روایی شـیعه بـه ٤٧ شمار میآید؛ به طوری که روایات آن در بسیاری از مجموعه هـای روایـی شـیعه ماننـد کتب اربعه ، بحار الانوار و وسائل الشیعه ذکر شده و به آن استناد شده اسـت .
از سخنان شیخ حر عاملی و علامه مجلسی چنین استفاده میشود کـه ایـن دو محدث و دانشمند بزرگ شیعه ، کتاب مصادقۀ الإخوان شیخ صدوق را از کتاب هـای مشهوری دانسته اند که شهرت آن ، باعث شده تا قبول این کتاب و استناد آن به مـؤلفش ، بدون نیاز به سند متصل ، بیاشکال باشد.
» (همان ) آنچه آقابزرگ در بیان ادّله خود در موضوع نسخه شناسـی اقامـه مـیکنـد، بـیش تـر بـه گزارش نسخ خطی شبیه است تا به اقامه دلیل برای اثبـات نظـر خـود؛ چـرا کـه خـود آقابزرگ نیز صراحتاً در معرفی هیچ یک از این نسخ ، بیان نکرده است که مؤلـف کتـاب علی بن بابویه اعلام شده و فقط از نسخه ها و مالکان آنها خبر میدهد.
اما ایـن احتمـال را میتوان مطرح نمود که نسخه های موجود، کتاب «الإخوان » علی بن بابویه اسـت کـه شیخ صدوق آن را روایت کرده است .