Abstract:
امروزه نگرانی¬های فراوانی پیرامون بحران¬های زیست محیطی وجود دارد که زندگی بشر را تهدید می¬کنند. بسیاری از پژوهشگران بر این باورند که ریشه این ویرانی¬های زیست محیطی در تنزل اخلاق زیست محیطی در بهره¬برداران و تولیدکنندگان است. بنابراین آنها احیای اخلاق زیست محیطی در بهره¬برداران را راهکار تقویت رفتار زیست محیطی می¬دانند. در این مقاله هدف کلی بررسی تاثیر دانش بومی بر اخلاق زیست محیطی طایفه فریدونی سنگسری است. این پژوهش از روش مشاهده مشارکتی همراه با مصاحبه و مستند سازی تصویری بهره گرفته شده است. جامعه مورد پژوهش خیل طایفه فریدونی از ایل سنگسری است که ییلاق را در لار دماوند و قشلاق را در منطقه چکنه زرندیه سپری می¬کنند. نتایج این مطالعه نشان می¬دهد، طایفه فریدونی سنگسری با بهره¬گیری از دانش بومی خود در زمینه¬های برپایی سکونت¬گاه انسانی و دامی، فرآوری لبنیات، درمان بیماری¬ها به¬کمک گیاهان دارویی و دانش بومی آبخیزداری و مرتع¬داری تعامل بسیار سازنده و منعطفی با طبیعت پیرامون خود برقرار کرده¬اند. آنها از دانش بومی خویش برای نزدیک شدن بیشتر به اخلاق محیط زیست و حفظ محیط زیست پیرامون خود بهره گرفته-اند.
Machine summary:
دانش بومی و اخلاق زیست محیطی در میان عشایر ایل سنگسری (جامعه مورد مطالعه: طایفه فریدونی سنگسری) نادر آقاسیدجواد اسلام<FootNote No="18" Text="دانشجوی کارشناسی ارشد ایرانشناسی، دانشگاه شهید بهشتی"/> چکیده امروزه نگرانیهای فراوانی پیرامون بحرانهای زیست محیطی وجود دارد که زندگی بشر را تهدید میکنند.
دانش های بومی و اخلاق زیست محیطی در میان ایل سنگسر گیاهان داروئی طب سنتی در ایران از قدمت طولانی برخوردار است و این شاخه از طب از مجموعه از شناخت ها، روشها، مهارتها و تجربیات بومی فرهنگهای مختلف است که در حفظ سلامتی و تندرستی، پیشگیری و درمان بیماریهای جسمی و روانی مورد استفاده قرار میگیرد (شمس اردکانی و همکاران، 1384: 5).
دانش بومی کوچ پاییزه طایفه فریدونی سنگسری از ییلاق به چراکاههای قشلاقی عوامل موثر در کوچ پاییزه: 1- سرمای زودرس ییلاق، کمبود علف در ییلاق به علت یخبندان و برف 2- سردی تحمل ناپذیر در ییلاق برای دام و عشایر تنظیم کوچ های فصلی عشایر گاهشماری و زمانبندی کوچ را رعایت میکنند و واقعا پایبندی به زمانهای مشخص شده دارند و میتوان گفت از زمانهای گذشته عشایر گاهشماری محلی داشتهاند که بسیار با دقت و هوشمندانه، سازگار با زیست بوم و شرایط اقلیمی تدوین شده بود که امروزه این گاهشماریها بر اساس تقویم شمسی تنظیم و تدوین شده است.
بـهطـور کلـی نتـایج ایـن مطالعه نشان میدهـد طایفه فریدونی سنگسری در طی سالیان دراز با طبیعت پیرامون خود به خوبی سازگاری پیدا کردهاند و از امکانات طبیعی پیرامون بهترین بهرهوری را داشته و در حفظ آن بسیار کوشا بوده است و اخلاق زیست محیطی را به معنای واقعی در نظر گرفته است وعلاوه بر اینکه تغییر و تاثیر آسیب رسانی به طبیعت پیرامون خود نداشته حتی موجب تقویت و غنی شدن گیاهان مرتعی ییلاقی و قشلاقی نیز شده است.