Abstract:
دانش تفسیر قرآن کریم، همانند هر دانشی، از دانش منطق کمک و بهره میگیرد. با توجه به رشد روزافزون شاخههای متنوع دانش منطق، استفاده از هر منطقی، تاثیرات خاص خود را بر دانش تفسیر و نتایج آن خواهد گذاشت. یکی از رویکردهای جدید منطق، منطق فازی است که بر خلاف منطق کلاسیک دو ارزشی، چند ارزشی است. استفاده از منطق فازی، نه تنها به معنی نفی منطق کلاسیک نیست، بلکه در کنار منطق کلاسیک، معنا و ارزش مییابد. منطق فازی میتواند در فهم، تبیین و نیز کاربرد مفاهیم مشکک و طیفی، در استدلالها به مفسران کمک کند. بر اساس منطق کلاسیک، یک فرد یا مومن است یا مومن نیست؛ اما بر اساس منطق فازی، حالات متنوعی از نسبت یک فرد با پدیده ایمان تعریف میشود: فردی که اصلا ایمان ندارد، فردی که ایمان ضعیفی دارد، فردی که دارای ایمان متوسط است و فردی که دارای ایمان قوی است. در این نوشتار، افزون بر منطق فازی در یک مفهوم، از ماتریس فازی نیز سخن به میان آمده است. نگاه فازی به برخی مفاهیم که عنصر تدریج و شدت و ضعف در فهم و تبیین آنها موثر است، دست قرآنپژوهان را در تفسیر قرآن کریم بازتر مینماید و زمینه را برای توسعه و تعمیق معارف قرآن کریم هموارتر میسازد.
Machine summary:
از آن جمله این که دانش تفسیر، افزون بر استفاده از منطق کلاسیک ، میتواند از سایر نظامهای منطقی جدیـد به عنوان بخشی از دانش منطق نیز به نفع خود بهـره گیـرد؟ ایـن بهرهگیـری چـه فوایـد و آثـاری و احتمـالا آسیب هایی به دنبال خواهد داشت ؟ آیا اصول و قواعد استفاده از منطق های جدید با اصول و قواعد تفسیری سازگار است ؟ در این مقاله ، نگارندگان با انتخاب منطق فازی به عنوان یکی از نظامهای منطقـی بـدیل ٢از میان نظامهای منطقی جدید، سعی کردهاند به سؤالات زیر پاسـخ دهنـد: «آیـا اسـتفاده از منطـق فـازی در تفسیر قرآن کریم ، امکانپذیر است ؟ در این میان، منطـق کلاسـیک ، از چـه جایگـاهی برخـوردار اسـت ؟ بهرهگیری از منطق فازی در دانش تفسیر قرآن کریم چه دستاوردهایی را به دنبال دارد؟ زمینه ها و عرصه های افق گشایی منطق فازی در دانش تفسیر چیست ؟» نگارندگان سعی دارند با تبیین جایگاه و نقش دانش منطق در فرایند تفسیر قرآن کریم ، ضمن توجه به اهمیت دانش منطـق در دگرگـونی دیـدگاههای تفسـیری، منطـق فازی را به عنوان یک نمونه از نظامهای منطقی جدید در دانش تفسیر مورد اسـتفاده قـرار دهنـد.
بنابراین ، سخن از نقض منطق سنتی نیست ؛ بلکه سخن در این است که نگاه فازی به برخی مفاهیم که عنصر تدریج و شدت و ضعف در فهم و تبیین آنها مؤثر اسـت ، دسـت مـا را در شرح و تفسیر مفاهیم غیر قطعی بازتر مینماید.