Abstract:
زندگی انسان پیوسته در معرض خطر قرار دارد؛ گاه اقدامات دیگران. خطری را متوجه
جان ما میکند و گاه اقدامات خودمان. چنین پیامسدی برایمان دارد. در صورت دوم
وظیفة حفظ نفس. ما را از چنین رفتارهایی بازمیدارد. ولی آیا در مواردی که این کار
دارای توجیه عقلانی است از قبیل اقدامات امدادگران برای اطفای حریق و نجات دیگران.
باز هم حرمت شرعی وجود دارد؟ همچنین خطرپذیری در برابر دشمن و بهمنظور
نابودکردن وی مشمول ادله حرمت است؟
پاسخ به این گونه سوالات نیاز به بررسی ادله نقلی و عقلی حکم «قتل نفس) دارد و
پس از آن باید بررسی نمود که آیا در فرض حرمت. ملاک مهمتری برای تجویز وجود
دارد؟
این مقاله. نشان داده است که اقدام به قتل نفس در چه مواردی دارای توجیه اخلاقی و
شرعی است و در چه مواردی موجه شمردن آن با دشواری. مواجه است.
Machine summary:
در صـورت دوم ، وظيفۀ حفظ نفس ، ما را از چنين رفتارهايي بازمي دارد، ولي آيا در مواردي کـه ايـن کـار داراي توجيه عقلاني است از قبيل اقدامات امدادگران براي اطفاي حريق و نجات ديگران ، باز هم حرمت شرعي وجـود دارد؟ همچنـين خطرپـذيري در برابـر دشـمن و بـه منظـور نابودکردن وي مشمول ادله حرمت است ؟ پاسخ به اين گونه سؤالات نياز به بررسي ادله نقلي و عقلي حکـم «قتـل نفـس » دارد و پس از آن بايد بررسي نمود که آيا در فرض حرمت ، ملاک مهم تري بـراي تجـويز وجـود دارد؟ اين مقاله ، نشان داده است که اقدام به قتل نفس در چه مواردي داراي توجيه اخلاقي و شرعي است و در چه مواردي موجه شمردن آن با دشواري ، مواجه است .
ولـي در اينجـا براي ما مهم اين است که آيا در بـاب جهـاد، اساسـا چنـين قيـدي وجـود دارد، يـا ايـن قيـد مربوط به احکام ديگر است ؛ مثلا اگر حج احيانا مخاطره آميز باشد و يا روزه گرفتن موجب هلاکت گردد، وجوب از حج و صوم برداشته ميشود؛ در حالي که در جهاد، اطلاق دليـل ، حاکم بوده و القاي نفس به هلاکت ، جايز و بلکه واجب است ؟ محقق کرکي اين قيد را در جهاد هم پذيرفته است و نظريۀ او مورد نقد و اعتراض شديد آيۀالله خامنه اي قرار گرفته که مقيد ساختن جهاد به چنين قيدي، مـيتوانـد بـه تعطيلـي کامـل ايـن فريضـۀ مهـم بيانجامـد.