Abstract:
بحران فزونی مصارف نسبت به منابع
حمیدرضا فرتوک¬زاده*، میثم رجبی نهوجی**، سونا بایرام¬زاده***
چکیده
از آنجا که صندوق¬های بازنشستگی از جمله نهادهای مهم و تاثیرگذار بر شرایط اقتصادی و اجتماعی جامعه به¬شمار می¬روند، مطالعه و بررسی دقیق مسائل پیش¬ روی آنها اجتناب ناپذیر به¬نظر میرسد. فزونی بیش از اندازة مصارف بر منابع که امروزه صندوق بازنشستگی کشوری با آن روبه¬روست، چالشی بزرگ به¬شمار می¬آید که به¬منظور ارائة راهکارهای مناسب، نیازمند شناخت دقیق شرایط و عوامل تاثیرگذار بر وضعیت آن هستیم. در پژوهش حاضر ابتدا تلاش شد تا عوامل کلیدی تاثیرگذار بر وضعیت صندوق بازنشستگی شناسایی شود و سپس با¬استفاده از مدل¬سازی دینامیکی در قالب روش تحلیل پویاییهای سیستم، بحران فزونی مصارف بر منابع صندوق بازنشستگی در ابعاد کلان و استراتژیک مدل شده و با¬استفاده از شبیه¬سازی رفتاری، مورد تجزیه¬و¬تحلیل قرار گرفته است. نتیجه، مدلی است که بحران فزونی مصارف بر منابع صندوق بازنشستگی را توصیف کرده و با¬استفاده از شبیه¬سازی، رفتار آن را در افق زمانی 20 سال آینده پیش¬بینی می¬کند. با آزمون راهکارهای مختلف در محیط شبیه¬سازی، سیاست¬های پیشنهادی برای برون¬رفت از وضعیت فعلی ارائه شده¬است که عبارت¬اند از: سیاست¬های مرتبط با قوانین بازنشستگی و جمعیت، سیاست سرمایه¬گذاری، سیاست ورود صندوق به بازار غیر دولتی، سیاست سرویس مشترک رفاهی و سیاست تغییر سازوکار فعلی صندوق. نتایج شبیهسازی نشان می¬دهد سیاست¬های سرمایه¬گذاری و تغییر ساز و کار فعلی صندوق نسبت به سایر سیاست¬ها موثرتر است و در بلند¬مدت نیز تغییر سازوکار فعلی صندوق کارگشا خواهد بود.
Machine summary:
در پژوهش حاضر ابتدا تلاش شد تا عوامل کليدي تأثيرگذار بر وضعيت صندوق بازنشستگي شناسايي شود و سپس بااستفاده از مدل سازي ديناميکي در قالب روش تحليل پوياييهاي سيستم ، بحران فزوني مصارف بر منابع صندوق بازنشستگي در ابعاد کلان و استراتژيک مدل شده و با- استفاده از شبيه سازي رفتاري، مورد تجزيه وتحليل قرار گرفته است .
به طور کلي درحالي که تعداد شاغلين مشترک صندوق بازنشستگي کشوري در سال هاي اخير کاهش يافته است ، تعداد مستمري بگيران روند افزايشي داشته است که اين مسئله از يکسو موجب کاهش منابع دريافتي صندوق (حق بيمه ها) و ازسوي ديگر موجب افزايش مصارف صندوق شده است و اين امر صندوق را با بحران مالي مواجه کرده است (شکل ١) [٩]: پژوهش حاضر در ابتدا به شناسايي عوامل مؤثر بر وضعيت صندوق بازنشستگي پرداخته و سپس الگويي پويا براساس روش تحليل پوياييهاي سيستم در نرم افزار و نسيم ، شبيه سازي شده است .
مدرسي عالم (١٣٩٠) پس از اشاره به مشکل سالخوردگي جمعيت و وضعيت صندوق هاي بازنشستگي کشور، روش هاي پيشنهادي براي اصلاح سيستم (پارامتريک و سيستمي) و ديدگاه هاي مختلف در اين خصوص را تشريح کرده و درنهايت اصلاحات نشأت گرفته از ١٣٦ مطالعات مديريت راهبردي - شماره ١٥- پائيز١٣٩٢ مشکلات ساختاري اقتصاد کلان ، کارايي سيستم بازنشستگي در اجرا و برنامه هاي بازنشستگي خصوصي اختياري را براي اصلاح نظام بازنشستگي پيشنهاد نموده است [١١].