Abstract:
ﻧﻈﺮﯾﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﻋﻘﻼﻧﯽ و ﻧﻈﺮﯾﻪ ﮐﺜﺮتﮔﺮا در ﺣﻮزه ﻋﻠﻢ ﺳﯿﺎﺳﺖ دو ﻧﻈﺮﯾﻪ ﺑﺴﯿﺎر ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ و ﭘﺮ ﮐﺎرﺑﺮد ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻤﯽ در ﻣﺒﺎﻧﯽ ﻧﻈﺮﯾﻪﭘﺮدازی ﭘﮋوﻫﺶ ﻫﺎی ﻋﻠﻮم ﺳﯿﺎﺳﯽ دارﻧﺪ، ﻫﺮ دو ﻧﻈﺮﯾﻪ در ﺑﻨﯿﺎدﻫﺎی ﻣﻌﺮﻓﺘﯽ ﺧﻮد دارای اﺷﺘﺮاﮐﺎت و اﻓﺘﺮاﻗﺎﺗﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ، اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﻪ روش ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ای- ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ ﮐﻨﮑﺎﺷﯽ اﺳﺖ در ﺑﻨﯿﺎن ﻫﺎی ﻣﻌﺮﻓﺘﯽ )ﻫﺴﺘﯽ ﺷﻨﺎﺳﯽ و اﻧﺴﺎن ﺷﻨﺎﺳﯽ( اﯾﻦ دو ﻧﻈﺮﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻧﻮع ﺟﻬﺎن ﺑﯿﻨﯽ ﻫﺮ دو ﮐﻼن ﻧﻈﺮﯾﻪ روﺷﯽ ﻋﻠﻮم اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﺳﯿﺎﺳﺖ. ﻧﺘﺎﯾﺞ اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﻧﺸﺎن داد، ﻧﻈﺮﯾﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﻋﻘﻼﻧﯽ در ﺑﻨﯿﺎدﻫﺎی ﻣﻌﺮﻓﺘﯽ ﺧﻮﯾﺶ ﺑﺮآﻣﺪه از ﻋﻠﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ و ﺗﺴﻠﻂ ﭘﺎرادﯾﻢ ﭘﻮزﯾﺘﻮﯾﺴﻢ ﺑﺮ ﺳﺎﺣﺖ ﻋﻠﻮم اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺑﺎﻻﺧﺺ ﻋﻠﻢﺳﯿﺎﺳﺖ ﺑﻮد، اﻧﺴﺎنﺷﻨﺎﺳﯽ ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ ﻏﺮﯾﺰه ﺑﻌﻨﻮان راﻧﻪ اﺻﻠﯽ ﮐﻨﺶ ﻫﺎی اﻧﺴﺎﻧﯽ و ﻫﺴﺘﯽ ﺷﻨﺎﺳﯽ ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ ﺗﺠﺮﺑﻪ و آزﻣﺎﯾﺶ ﮐﻪ ﻧﻘﻄﻪ اوﺟﺶ ﺗﺴﻠﻂ ﭼﻨﺪ دﻫﻪای ﭘﺎراداﯾﻢ رﻓﺘﺎرﮔﺮاﯾﯽ ﺑﺮ ﭘﮋوﻫﺶ ﻫﺎی ﻋﻠﻢ ﺳﯿﺎﺳﺖ ﺑﻮد و در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻧﻈﺮﯾﻪ ﮐﺜﺮت ﮔﺮاﯾﺎﻧﻪ ﭘﺎﺳﺨﯽ ﺑﻮد ﺑﻪ »ﻋﻠﻢ زدﮔﯽ« و ﺗﺴﻠﻂ ﺟﻬﺎن ﺑﯿﻨﯽ ﻋﻠﻮم ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺑﺮ ﺳﺎﺣﺖ ﻋﻠﻮماﻧﺴﺎﻧﯽ و ﺗﻼﺷﯽ ﺑﻮد ﺑﺮای اﻫﻤﯿﺖ دادن ﺑﻪ ﻧﻘﺶ ﺳﻮژه ﺧﻮد آﮔﺎه اﻧﺴﺎﻧﯽ در ﮐﻨﺸﻬﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و آﮔﺎﻫﯽدادن ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻬﻢ ﮐﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﺻﺮف از روﺷﻬﺎی ﺗﺠﺮﺑﯽ و ﺗﻨﻬﺎ ﺗﮑﯿﻪ ﺑﺮ ﻋﻘﻼﻧﯿﺖ ﻓﺮدی در ﮐﻨﺸﻬﺎی ﺟﻮاﻣﻊ اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﯾﯽ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﭘﯿﭽﯿﺪﮔﯽﻫﺎی ﮐﻨﺸﻬﺎی ﺳﯿﺎﺳﯽ و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﮐﻨﺸﮕﺮان اﻧﺴﺎﻧﯽ را ﺗﻮﺿﯿﺢ دﻫﺪ.
Machine summary:
این اصل باعث شده که تحقیقات منوط به روش تحقیق انتخابا عقلانی عمدتا خصلت آماری و پرسشنامه ای قوی داشته باشند ، از سوی دیگر اصل دوم یعنی رفتارهای هر فرد بر پایه نفع و زیان شخصی آن فرد بنا شده در این روش تحقیق باعث می شود که این نوع روش تحقیق در حوزه علوم انسانی رفتارهای سیاسی و اجتماعی را پوشش دهند که برپایه رفتار سود –ضرر فردی بنا شده باشند مثلا رفتارهای انتخاباتی یک جامعه بهترین الگو برای بکار بردن روش تحقیق انتخاب عقلانی است در حوزه علوم سیاسی نظریه انتخاب عقلانی از آنجایی که با داده های آماری و علم اقتصاد و ایضا فرد گرایی روشی نزدیکی معرفتی داشت به طبع در جامعه آمریکا مورد استفاده قرار گرفت ، در اوایل قرن بیستم در علوم سیاسی «رفتارگرایان» ظهور کردند ، رفتارگرایان بخشی از اندیشمندان علم سیاست بودند که شدیدا تحت تاثیر علم اقتصاد و روان شناسی و خصوصا پوزوتویسم روشی برآمده از علوم تجربی بودند و اعتقاد داشتند که انسان ذاتا موجودی غریزی و واکنشی است و در همه حال به محرکهای یکسان ،پاسخهای یکسان میدهد که مبتنی بر اصل فایده – هزینه می باشند .