Abstract:
چاله های داخلی ایران پس از کوهزایی پاسادنین به صورت سطح پایه آب های روان درآمده است. بررسی تفاوتهای مکانی این چالهها هدف اصلی این پژوهش است. ازآنجایی که اختلافات مکانی و توپوگرافیکی در طبیعت به صورت تفاوت های اقلیمی منعکس می شوند؛ با استفاده از شاخص های خشکی متاثر از دما و بارش، تفاوت های مکانی سالانه و ماهانه حوضه های ارومیه، مهارلو، میقان، قم، ابرکوه، اردستان، سیرجان، قطروئیه، یزد، جازموریان، لوت و بافق ازنظر مدت آبگیری بررسی شدند. با بررسی خشکی هیدرولوژیکی ماهانه، تعداد ماه های مرطوبی که هر حوضه قادر به تامین آب دریاچه است، مشخص شد. بر این اساس حوضه های میقان، گاوخونی، مهارلو و ارومیه با بیلان مثبت آب و 6 ماه مرطوب، به عنوان دریاچه های دائمی شناخته می شوند. ابرکوه، بافق، قم و سیرجان بین 20% تا 26% و حوضه های درانجیر، قطروئیه و یزد بین 15% تا 20% از ایام سال امکان احیا کردن دریاچه را دارند و سرانجام لوت، اردستان و جازموریان باقابلیت آبگیری کمتر از 5% از سال کاملا به صورت پلایا و کویری هستند.
Machine summary:
جدول ٣: بازهاي تعيين اقليمي با استفاده از ضريب گوسن نوع اقليم خشک نيمه خشک نيمه مرطوب مرطوب خيلي مرطوب بسيار بسيار مرطوب بازه اعداد ١<= ١/٣٣-١ ١/٧-١/٣٧ ٢/١٤-١/٨ ٢/٥٣-٢/٣٨ ٤/٣٦-٢/٧٢ منبع : محاسبه هاي نگارندگان اگر بين ضرايب به دست آمده از اين طريق متغير مستقل با بارش و دما نيز متغيرهاي وابسته رابطه سنجي کنيم رابطه (١) به دست مي آيد که ميتوان با استفاده از آن و داشتن اطلاعات دما و بارش ضريب و نوع اقليم را براي دوره هاي مختلف برآورد نمود رابطه (١) ٠٨٧=p R٠٠٣٢٢+T٠٠٣٥-٠٨٢٢=G با در نظر گرفتن بازه هاي جدول (٣) و محاسبه ضريب گوسن براي ماه هاي مختلف وضعيت اقليمي آن ها مشخص شد (جدول ٤ و شکل ٢) بر اساس اين جدول سير نزولي حوضه ها ازنظر رطوبتي به اين شرح است : اروميه ، ميقان ، مهارلو، گاوخوني، قم ، قطروئيه ، ابرکوه ، سيرجان ، درانجير، اردستان ، يزد، لوت .
جدول :٥ بازه بندي اصلاح شده دمارتن در تعيين نوع اقليم نوع اقليم خشک نيمه خشک نيمه مرطوب مرطوب خيلي مرطوب بازه اعداد ١٢-٠ ١٧/٨-١٢/٦ ١٧/٨-٢٣/٥ ٢٦/٥-٢٣/٦ ٥٠-٢٦/٥ منبع : محاسبات نگارندگان رابطه (٣) ٠٩٦=p R٠٤٥٥٢+T٠٢٤٩-٥٦٤٨=D با در نظر گرفتن بازه هاي مختلف و اعمال ضريب دمارتن در متوسط بارش و دماي ٥٠ ساله چاله هاي داخلي ايران ، حوضه هاي يزد (٢/٨)، بافق (٣/٩)، لوت (٣/٩)، اردستان (٤/٦) جازموريان (٥/٣)، ابرکوه (٥/٩) در اقليم فراخشک ، سيرجان (٧)، گاوخوني (٧/٩)، قطروئيه (٨/٢) قم (١٠/٢) در اقليم خشک ، ميقان (١٣/٦) و مهارلو (١٥/٤) جزء اقليم نيمه خشک و اروميه (٢٠/٨) در رده اقليمي نيمه مرطوب قرار مي گيرند.