Abstract:
مطالعات مورفوتکتونیکی شامل بررسی لندفرم ها و پدیده های سطحی به عنوان کلیدی جهت مشخص کردن وجود فعالیت تکتونیکی است. همچنین با این نوع مطالعه، می توان نواحی نسبتا با ثبات و فعال تکتونیکی را مشخص کرد. اندازه گیری های کمی لندفرم ها این امکان را به ژئومورفولوژیست ها می دهد، تا با اندازه گیری شاخص های ژئومورفولوژی در لندفرم های مختلف، نقش تکتونیک های فعال را در تغییر شکل چشم اندازها بررسی کنند. منطقه ی مورد مطالعه در این تحقیق، تاقدیس های باباکوهی و کفترک در شمال شهر شیراز است. هدف این تحقیق، ارزیابی مورفومتری تاقدیس های باباکوهی و کفترک و ارتباط آن با تکتونیک های فعال یا غیرفعال منطقه است. جهت دستیابی به هدف فوق، داده های مورد نیاز از نقشه های توپوگرافی 50000/1 و زمین شناسی 100000/1 و تصاویر ماهواره ای لندست استخراج شد. نقشه سطوح ارتفاعی و شیب و تکتونیک تاقدیس ها تهیه شد. شبکه زهکشی به طور دقیق ترسیم شد. درجه بندی آبراهه ها به روش استراهلر انجام شد. همچنین مطالعات میدانی از اشکال و فرآیندهای ژئومورفیک انجام شد. داده های مورد نیاز برای محاسبه ی شاخص های ژئومورفولوژیک تقارن چین، سینوسیته جبهه کوهستان، خط الراس تاقدیس، نسبت جهت، نسبت انشعاب، تراکم زهکشی، فرکانس رودخانه، بافت زهکشی، نسبت بافت و الگوی زهکشی بعد از ورود به محیط نرم افزار GIS محاسبه و به دست آمد. نتایج به دست آمده در این تحقیق بیانگر فعالیت تکتونیکی ، و فعالیت های رو به رشد تاقدیس بابا کوهی است. همچنین نشان دهنده ی جوان بودن تاقدیس بابا کوهی و فعالیت تکتونیکی متوسط تا بالا است هر چند پلانژ جنوب شرقی این تاقدیس در اثر گسل خوردگی و فرسایش شدید از بین رفته است. گسل های فعال بمو و سبزپوشان موجب تغییرات روند تاقدیس باباکوهی و ایجاد گسل های عرضی شده است. در بخش شمالی تاقدیس کفترک گسل فعال سعدی و همچنین گسل هایی با امتدادهای متفاوت مشاهده شدند اما بر اساس نتایج محاسبه شاخص ها در تاقدیس کفترک تکتونیک کمتر از تاقدیس باباکوهی دخالت کرده و نتایج، فعالیت کم تا متوسط تکونیکی را نشان می دهند. و به طور کلی هر دو بخش از نظر تکتونیکی تقریبا فعال بوده و احتمال مخاطره در این بخش ها وجود دارد.
Machine summary:
داده هاي مورد نياز براي محاسبه ي شاخص هاي ژئومورفولوژيک تقارن چين ، سينوسيته جبهه کوهستان ، خط الرأس تاقديس ، نسبت جهت ، نسبت انشعاب ، تراکم زهکشي ، فرکانس رودخانه ، بافت زهکشي ، نسبت بافت و الگوي زهکشي بعد از ورود به محيط نرم افزار GIS محاسبه و به دست آمد.
در اين پژوهش به ارزيابي مورفومتري تاقديس هاي بابا کوهي و کفترک در شمال شيراز و ارتباط آن با تکتونيک فعال يا غيرفعال منطقه پرداخته شده است .
طاقديس هاي کفترک و بابا کوهي بخشي از زاگرس چين خورده است و با توجه به قرارگيري آن در بين صفحات عربستان و ايران مرکزي در حال بالا آمدن و چين خوردگي است و از نظر تکتونيک ، منطقه اي فعال محسوب مي شود و در اين پژوهش تلاش مي شود شاخص هاي تکتونيکي مختلفي را در منطقه مورد بررسي قرار دهيم .
شاخص نسبت جهت از شاخص هاي مورفومتري براي تعيين ميزان فعاليت هاي زمين ساختي يک منطقه ، شاخص نسبت جهت ميباشد؛ ميزان بالاي اين شاخص نشان دهنده فعاليت تکتونيک بالا و ميزان کم آن نيز کاهش فعاليت زمين ساختي را نشان ميدهد؛ مقدار شاخص مذکور در تاقديس بابا کوهي ٣,٦٧ و در طاقديس کفترک ٣,١٢ به دست آمده است (جدول ٢).
(1995):" Master "Blind" Thrust Faults Hidden Under The Zagros Folds: Active Basement Tectonics and Surface morphotectonics", Tectonophysics, Vol. 241, 193-224.
G. (2008): Spatial Arrangement of Fold Types In The Zagros Simply Folded Belt, Iran, Indicated By Lanform Morphology and Drainage Pattern Characteristics, Journal of Maps, 417-430.
M. (2011): Tectonic Process Analysis in Zagros Mountain With The Aid of Drainage Networks and Topography Maps Dated 1950-2001 In GIS.