Abstract:
طیف وسیعی از مدلها و روشهای تصمیمگیری چند معیاره شامل مدلهای ریاضی و آماری
در مطالعات محیطی و پهنهبندی مخاطرات مورد استفاده قرار میگیرند. گستره این روشها از
نقطه نظر مبانی تئوری و تعداد متغیرهای مورد استفاده می تواند شامل مدلهای ساده بولین و
شاخص همپوشانی تا روشهای پیچیدهتر مثل فرایند تحلیل سلسله مراتبی» نقطه ایدهآل,
شبکههای عصبی مصنوعی و منطق فازی باشند. در مطالعات محیطی و پهنهبندی مخاطرات و
تبیین کمی عدم قطعیت در نتایج و نقشههای خروجی به واسطه ماهیت این دسته از مطالعات
از اهمیت بالایی برخوردار است. در برخی از مدلهای مورد استفاده مانند فرایند تحلیل سلسله
مراتبی و محاسبات فازی» رویکرد عدم قطعیت در متغیرهای ورودی و ساختار مدل دیده
میشود. با این حال تبیین کمی مقادیر عدم قطعیت در خروجی این مدلها دیده نمیشود.
ﺗﺎزﮔﯽ ﻣﺪلﻫﺎﯾﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻓﺎزی ﻧﻮع دوم1، ﻣﺠﻤﻮﻋﻪﻫﺎی زﺑﺮ2 و ﺗﺌﻮری دﻣﭙﺴﺘﺮ- ﺷﺎﻓﺮ3 )(D-S )ﺑﺮای اراﺋﻪ ﮐﻤﯽ ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﻋﺪم ﻗﻄﻌﯿﺖ در ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺧﺮوﺟﯽ ﺗﻮﺳﻌﻪ داده ﺷﺪهاﻧﺪ. در اﯾﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻫﺪف ارزﯾﺎﺑﯽ ﮐﺎرآﻣﺪی اﻟﮕﻮرﯾﺘﻢ دﻣﭙﺴﺘﺮ- ﺷﺎﻓﺮدر ﺗﺒﯿﯿﻦ ﻋﺪم ﻗﻄﻌﯿﺖ در ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺧﺮوﺟﯽ ﺑﺮای ﭘﻬﻨﻪﺑﻨﺪی ﺧﻄﺮ زﻣﯿﻦ ﻟﻐﺰش در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺟﻨﻮب ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﭼﺎﻟﻮس اﺳﺖ. ﭘﺲ از ﺑﺮرﺳﯽﻫﺎی ﻣﯿﺪاﻧﯽ و ﻣﺮور ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺸﺎﺑﻪ ده ﻣﺘﻐﯿﺮ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﺷﺎﻣﻞ ﺷﯿﺐ، ﺟﻬﺖ ﺷﯿﺐ، ﮐﺎرﺑﺮی اراﺿﯽ، ﺧﺎکﺷﻨﺎﺳﯽ، ﺗﺮاﮐﻢ آﺑﺮاﻫﻪ، ﺗﺮاﮐﻢ ﺧﻄﻮاره، ﺗﺮاﮐﻢ راهﻫﺎ، ﻓﺎﺻﻠﻪ از ﮔﺴﻞ، ﺳﻨﮓﺷﻨﺎﺳﯽ، و ﻣﺪل رﻗﻮﻣﯽ ارﺗﻔﺎع در ﻣﺤﯿﻂ GIS آﻣﺎدهﺳﺎزی ﮔﺮدﯾﺪﻧﺪ. اﯾﻦ ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎ )ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ورودی( ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﻧﻘﺸﻪ ﭘﺮاﮐﻨﺶ زﻣﯿﻦ ﻟﻐﺰشﻫﺎی ﻣﻮﺟﻮد ﮐﻪ از ﻃﺮﯾﻖ ﻋﻤﻠﯿﺎت ﻣﯿﺪاﻧﯽ و ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺛﺒﺖ ﮔﺮدﯾﺪه ﺑﻮد )ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻮاﺣﯽ ﺷﺎﻫﺪ( ﺑﻪ ﻣﺪل ﻣﻌﺮﻓﯽ ﺷﺪﻧﺪ. ﭘﻬﻨﻪﺑﻨﺪی ﺧﻄﺮ زﻣﯿﻦ ﻟﻐﺰش ﺑﺎ ادﻏﺎم ﻻﯾﻪﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﻣﺪل D-S اﻧﺠﺎم و ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ارزﯾﺎﺑﯽ ﺧﺮوﺟﯽ اﯾﻦ ﻣﺪل از ﻣﺪل رﮔﺮﺳﯿﻮن ﻟﺠﺴﺘﯿﮏLR) 4( اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدﯾﺪ؛ ﮐﺎراﯾﯽ اﯾﻦ دو ﻣﺪل ﺑﺮاﺳﺎس ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺧﺮوﺟﯽ ﻣﺪلﻫﺎ و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از دو ﺷﺎﺧﺺ ﻧﺴﺒﺖ ﺗﺮاﮐﻢ(Dr) 5 و ﺟﻤﻊ ﻣﻄﻠﻮﺑﯿﺖ(Qs) 6 ﻣﻮرد ارزﯾﺎﺑﯽ و ﺻﺤﺖﺳﻨﺠﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ. ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺣﺎﺻﻞ از ﺷﺎﺧﺺ Dr ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ در ﻫﺮ دو ﻣﺪل در ﺗﺸﺨﯿﺺ ﮐﻼسﻫﺎی ﺑﺎ ﺧﻄﺮ ﺑﺎﻻ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮐﻼسﻫﺎی ﺑﺎ ﺧﻄﺮ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺧﻮب ﻋﻤﻞ ﻧﻤﻮدهاﻧﺪ و از ﺑﯿﻦ دو ﻣﺪل ﻣﻮرد آزﻣﻮن ﺑﺮاﺳﺎس ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺷﺎﺧﺺ Qs، ﻣﺪل دﻣﭙﺴﺘﺮ- ﺷﺎﻓﺮ ﺑﺎ 98/02=Qs ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺪل رﮔﺮﺳﯿﻮن ﻟﺠﺴﺘﯿﮏ ﺑﺎ 91/66=Qs دارای ﻣﻄﻠﻮﺑﯿﺖ ﻧﺴﺒﯽ ﺑﻬﺘﺮی اﺳﺖ. ﻋﻼوهﺑﺮ اﯾﻦ، ﻣﺪل D-S در ﮐﻨﺎر اراﺋﻪ ﮐﻼسﻫﺎی ﺧﻄﺮ در دو ﻗﺎﻟﺐ ﻗﻄﻌﯽ و ﻣﻤﮑﻦ، ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻋﺪم ﻗﻄﻌﯿﺖ ﺑﺮای ﻫﺮ ﮐﻼس را ﻫﻢ اراﺋﻪ ﻧﻤﻮد.
Machine summary:
تبیین عدم قطعیت در مدلهای پهنه بندی مخاطرات محیطی با استفاده از تئوری دمسفر- شافر (Dempster–Shafer theory) مطالعه موردی :خطر زمین لغزش در جنوب چالوس نسرین محمدی ثابت ١، جلال کرمی *٢، محمد شریفیکیا٣ ١- دانش آموخته کارشناس ارشد سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی،دانشگاه تربیت مدرس، تهران ٢- استادیار گروه سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران ٣- دانشیار گروه سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران دریافت : ٩٧/٢/١٧................................
با توجه به مطالب بیان شده در این زمینه روشهای مختلفی برای پهنه بندی خطر زمین لغزش ارائه شده است ،اما در هیچ یک از این روشهاعدم قطعییت در خروجی مدل لحاظ نمیشود؛بنابراین هدف از این تحقیق تبیین عدم قطعیت در مدلهای پهنه بندی مخاطرات محیطی با استفاده از الگوریتم دمپستر-شافردر جنوب چالوس به منظور ارزیابی قابلیت های این مدل نسبت به سایر مدلهادر منطقه مورد مطالعه است .
(رجوع شود به تصویر صفحه) الف - رگرسیون لجیستیک پس از تعیین وزن برای هرکدام از عوامل مؤثرو اعمال آن برنقشه عوامل نامبرده در محیط GIS با روی هم اندازی و جمع کردن ارزش پیکسل های عوامل مختلف ، نقشه نهایی پهنه بندی خطر زمین لغزش به روش رگرسیون لجستیک مطابق با رابطه (٥) در ٥کلاس به دست آمد (شکل ١٢).
در این زمینه روشهای مختلفی برای پهنه بندی خطر زمین لغزش ارائه شده است ،اما در هیچ یک از این روشهاعدم قطعییت در خروجی مدل لحاظ نمیشود؛ بنابراین تحقیق با هدف تبیین عدم قطعیت در مدلهای پهنه بندی مخاطرات محیطی با استفاده از الگوریتم دمپستر شافردر جنوب چالوس به منظور ارزیابی قابلیت های این مدل نسبت به سایر مدلهادر منطقه مورد مطالعه صورت گرفته است .