Abstract:
اسلام همواره آیین عدالتمحور و عدالتگستر بوده است. روشن است که بیعدالتی در جامعه موجب میشود که اولین ضربه کجرویها در دستگاههای اداری و دولتی، بر مستضعفان جامعه وارد شود. این امر منجر به تزلزل ریشههای بنیادین اعتقادی ایشان خواهد شد؛ مولفههای جدید نظارت مالی در اسلام عبارتند از: دولت قانونمدار، باز و پاسخگو، مبارزه با فساد، دستیابی به عدالت و توسعه برای همگان. این مقاله به بررسی مولفههای نظارت نوین مالی در سیرة حکومتی امیرالمومنین علیعلیه السلام میپردازد که با روش تحلیل محتوایی و تطبیق مولفههای نوین نظارت مالی با عملکرد حضرت علیعلیه السلام سامان یافته است و به دنبال اثبات وجود آنها در شیوه کاربردی آن حضرت میباشد.
Machine summary:
به عبارت دیگر، به موجب «قانون دولت زیر نور خورشید» (Government in the Sunshine Act) میباید همة نشستهای خود را به صورت علنی برگزار کند (هداوند، 1389، ج 2، ص 473) و امور آن شفاف باشد و موجبات دسترسی افراد آن جامعه را به اطلاعات به طور مساوی فراهم کرده و در امر مبارزه با فساد پیشگام بوده و زمینة مشارکت مردم را در امور فراهم سازد.
حضرت علی( با شناسایی دقیق این مطلب، ضمن التزام خود به عدم بهکارگیری فساد در حکومت، مبارزه با آن را به کارگزاران خود، بهطور اهم مورد ملاحظه و فرمان قرار داده است: به او سفارش میکنم با مردم تندخو نباشد و به آنها دروغ نگوید و با مردم به جهت اینکه بر آنها حکومت دارد، بیاعتنایی نکند (نهجالبلاغه، ن 26).
آنان میخواهند در فرایند تصمیمگیریهایی که بر آنها اثر میگذارد، مشارکت داشته باشند (پونس، 2005، ص 554)؛ زیرا حکمرانی نوین، از نقش شهروندان از یک مصرفکننده منفعل خدمات دولت به یک مشارکتکننده فعال در حکمرانی بازتعریف دارد و به نوع جدیدی از مکانیسم همکاری اشاره دارد که در این مفهوم، حکمرانی نوین یک نوع حکمرانی اشتراکی است که در دنیای معاصر، آزادی اطلاعات بهعنوان لازمة دموکراسی مشارکتی شناخته شده و به دلیل کارکردهای مفید آن، اکسیژن مردمسالاری لقب گرفته است؛ زیرا اگر مردم ندانند که در جامعه آنها چه میگذرد و اگر اعمال حاکمان و مدیران جامعه از آنها پنهان باشد، در این صورت چگونه قادر خواهند بود در اداره امور جامعه، نقش ایفاکرده و سهم مهمی داشته باشند (توبی، 1999) و با پذیرش سهیم کردن مردم در جریان تصمیمگیری، به بهترین وجه کارآمدی، شفافیت و پاسخگویی خود را افزایش میدهد (هداوند، 1389، ج 2، ص 41).