Abstract:
یکی از مهمترین بخشهای آسیبپذیر از پدیده خشکسالی، کشاورزی بوده که تأثیر مهمی بر اقتصاد کشورها دارد. در بسیاری از پژوهشهای پیشین، مدیریت ریسک خشکسالی به عنوان یکی از مناسبترین روشهای علمی مدیریت خشکسالی مطرح شده است. در این راستا، پژوهش حاضر با اهداف شناسایی شاخصهای تبیینکننده ریسک خشکسالی کشاورزی و ایجاد چارچوبی برای تدوین یک برنامه عملیاتی مقابله با ریسک خشکسالی کشاورزی در شهرستان فردوس استان خراسان جنوبی انجام شده است. در این پژوهش با تهیه لیستی از مهمترین اقدامات پاسخگویی به ریسک خشکسالی کشاورزی و تعیین اهمیت نسبی هر یک از آنها، اولویتبندی اولیه این اقدامات و سپس اولویتبندی نهایی آنها براساس اولویتبندی اولیه، هزینه اجرا و مشکلات اجرا صورت گرفت. با توجه به اولویتبندی شاخصهای ریسک خشکسالی کشاورزی و اقدامات پاسخگویی به ریسک براساس نظر خبرگان و متغیرهای کلامی، در این پژوهش از روش تحلیل سلسله مراتبی فازی برای تعیین اوزان شاخصها و از روش تاپسیس فازی برای اولویتبندی اقدامات پاسخگویی به ریسک خشکسالی کشاورزی استفاده شد. با استفاده از رویکرد پیشنهادی این تحقیق در مورد مدیریت ریسک خشکسالی کشاورزی در شهرستان فردوس استان خراسان جنوبی مشخص شد مهمترین شاخص تبیینکننده این ریسک «کاهش آبهای سطحی و زیرزمینی برای استفاده در بخش کشاورزی» و مناسبترین اقدام برای پاسخگویی به آن «آبیاری زیرسطحی» بوده است.
Machine summary:
در مطالعه حاضر (که به منظور مقابله با ریسک خشکسالی کشاورزی در شهرستان فردوسانجام شده است ) مشاهده گردید که سه اقدام با اولویت اجرای بالا (رتبه پایین تر در جدول ٦) یعنی «آموزش کشاورزان، ایجاد مراکز مشاوره و برگزاری نشست های گوناگون با کشاورزان در خصوص روشهای کشت محصولات »، «بهبود کارایی کانالها با استفاده از لوله و پمپ برای انتقال آب» و «تغذیه منابع آب زیرزمینی و احداث سدهای زیرزمینی » در وضعیت جاری شرایط بسیار نامطلوبی داشته اند به طوری که این اقدامات به ترتیب در رتبه های دو، یک و شش از نظر وضعیت اجرا در وضع موجود هستند و تاکنون توجه چندانی به آنها در مدیریت ریسک خشکسالی کشاورزی شهرستان فردوس نشده است .
در انتها براساس پژوهش صورت گرفته ، به جهاد کشاورزی شهرستان فردوس توصیه می شود سه اقدام «آموزش کشاورزان، ایجاد مراکز مشاوره و برگزاری نشست های گوناگون با کشاورزان در خصوص روشهای کشت محصولات »، «بهبود کارایی کانالها با استفاده از لوله و پمپ برای انتقال آب » و «تغذیه منابع آب زیرزمینی و احداث سدهای زیرزمینی » را به عنوان راهکارهای اجرایی پاسخ گویی به ریسک خشکسالی کشاورزی، در دستور کار خود قرار دهند.
Strategic risk management model (case study agricultural drought Golestan province).
Irrigation vulnerability assessment on agricultural water supply risk for adaptive management of climate change in South Korea.
The role of drought risk management approach in reducing economical-social vulnerability of rural farmers (from the perspectives of officials and experts) case study: sulduz village, west Azarbaijan province.