Abstract:
تحقیق حاضر با عنوان «تفسیر قرآن کریم در کلام امام سجاد علیه السّلام» سعی در بررسی روشهای تفسیری ایشان دارد و منظور از آن، روشهای کشف مراد خدا از آیات است. این روشها عبارتند از: روش نقلی (قرآن به قرآن، روایی) و روش اجتهادی (عقلی، ادبی) و روش جری و تطبیق. روش تفسیری امام سجاد علیه السّلام از جامعیت علمی و تنوع روشی برخوردار است. به دلیل تاثیرگذاری روشهای تفسیری امام علیه السّلام در فهم درست قرآن و حل مشکلات فرهنگی و علمی ضروری است که این روشها مورد تحلیل و بررسی علمی قرار گیرند. مطالب این مقاله با روشهای تحلیلی و توصیفی منابع تدوین یافتهاند.
Machine summary:
بنابراین تفسیر قرآن جایگاه بسیار بالایی در تاریخ اسلام دارد و با توجه به زحماتی که ائمه( برای فهم صحیح مراد خداوند از آیات قرآن کشیدهاند اما آن گونه که مناسب شأن ایشان باشد به آن پرداخته نشده است و اغلب کتابهایی که دربارة روشهای صحیح تفسیر قرآن با محوریت اعمال، سخنان و روایات ائمه( است، نگاهی کلی به روشهای مورد تأیید اهل بیت( دارد.
امام سجاد( اهمیت زیادی برای تفسیر قرآن قائل بود؛ زیرا انحراف حکام اموی هم زمان با امامت امام سجاد( به اوج خود رسیده بود، به گونهای که در اکثر منابع تاریخی به بیبند و باری و عیاشی و میخوارگی یزید، دومین خلیفة اموی تصریح شده است و دربارة عبدالملک نیز روایت کردهاند، زمانی که مژدة خلافت او را دادند، قرآنی را که پیش رو داشت بر هم نهاد و گفت: «این، آخرین ملاقات ماست» (شهیدی، 1372، ص98).
از لابهلای تفاسیر شیعه و اهل سنت روایات تفسیری فراوان از امام سجاد( به چشم میخورد که مرحوم سید عبدالرزاق مقرم در کتاب الامام زین العابدین 21 مورد آن را نقل کرده است (کریمی، 1382، ص26).
از جمله روشهای تفسیری امام سجاد( عبارت است از: نقلی (قرآن به قرآن، روایی)، اجتهادی (عقلی، ادبی) و جری و تطبیق که در سه موضوع کلی تفسیر آیات اعتقادی، فقهی و اخلاقی به دست ما رسیده است که بخش اعتقادی خود شامل آیات مربوط به توحید، نبوت، امامت و معاد میباشد.