Abstract:
به دنبال تفوّق گرایش اصولی تشیّع بر گرایش اخباری و تبعات ناشی از آن، در آستانه ی ظهور قاجارها ، نیاز قاجاریّه به کسب مشروعیّت مذهبی، اقتدار و نفود علما بعد از حدود یک قرن فترت، بار دیگر احیاء گردید. قدرت تشیّع اصولی به زودی در تعارض با حاکمیّت قاجارها قرار گرفت و اسباب تحوّلات ژرفی در عرصه ی سیاسی و اجتماعی ایران شد. یکی از نمودهای این تحوّل، ظهور علمای قدرت مند و صاحب نفوذی چون سید محّمد باقر شفتی معروف به حجت الاسلام ست، که توانست یک چند در حوزه ی اقتدارش، به ویژه در شهر اصفهان، قدرت مرجعیّت را به رخ پادشاهان قاجار بکشد. در این نوشتار به دنبال پاسخ دادن به پرسش هایی در خصوص چگونگی افزایش نفوذ و اقتدار سید محّمد باقر شفتی در اصفهان، به خصوص در عهد محّمد شاه قاجار، هستیم.
Machine summary:
نقش سید محمد باقر شفتی در تحولات عصر قاجار چکیده به دنبال تفوق گرایش اصولی تشیع بر گرایش اخباری و تبعات ناشی از آن، در آستانهی ظهور قاجارها ، نیاز قاجاریه به کسب مشروعیت مذهبی، اقتدار و نفود علما بعد از حدود یک قرن فترت، بار دیگر احیاء گردید.
یکی از نمودهای این تحول، ظهور علمای قدرتمند و صاحبنفوذی چون سید محمد باقر شفتی معروف به حجتالاسلامست، که توانست یک چند در حوزهی اقتدارش، به ویژه در شهر اصفهان، قدرت مرجعیت را به رخ پادشاهان قاجار بکشد.
در این نوشتار به دنبال پاسخ دادن به پرسشهایی در خصوص چگونگی افزایش نفوذ و اقتدار سید محمد باقر شفتی در اصفهان، بهخصوص در عهد محمد شاه قاجار، هستیم.
به هر روی، تثبیت اجتهاد و اصولیگری و استقلال مالی فقها و نیاز پادشاهان قاجار، چون آغامحمدخان، به اخذ مشروعیت و تایید حکومت خود از سوی علما و نیز دخالت دادن علما در امور سیاسی و حکومتی از طرف فتحعلیشاه از جمله عواملی به شمار میروند که در افزایش اقتدار علما در دورهی قاجار موثر افتادند.
یکی از این علما، سید محمدباقر شفتی معروف به حجتالاسلام میباشد، که به دنبال سلسله عوامل ذکر شده، توانست برای سالها حوزهی نفوذ و اقتدارش را در اصفهان و برخی نقاط دیگر، گسترش دهد و قدرت شاهان قاجار را، علیالخصوص محمد شاه قاجار، به چالش بکشاند.
در همین دوره بود که اصفهان از نو چهره پایتخت مذهبی به خود گرفت و علمای معروفی چون حاجی محمد ابراهیم کرباسی و حجت الاسلام شفتی در آن سامان سر برآوردند .
مجموع عوامل فوق، سبب ظهور علمای صاحباقتدار و با نفوذی چون سید محمدباقر شفتی در عصر فتحعلیشاه و محمد شاه قاجار گردید.