Abstract:
موسیقی در بغداد عصر عباسی به عنوان یکی از اجزای جدایی ناپذیر زندگی مردم و ابزاری
برای سرگرمی مورد توجه گروه های مختلف اجتماعی قرار داشت . خواص که از جایگاه اجتماعی
مهم تری برخوردار بودند، با استخدام موسیقی دانان در خانه ها و کاخ های خود و حمایت از آنان در پیشرفت
موسیقی نقش موثری ایفا می کردند. در این طبقه به کارگ یری موسیقی دانان و کنیزان خواننده و نوازنده
بیانگر تشخص، اقتدار، و پایگاه اجتماعی آنان بود. در میان عامه نیز موسیقی، هنری شناخته شده بود و اقشار مختلف مردم همچون بزازان و حجامتگران با موسیقی آشنایی داشتند. با این حال، از آنجا که به لحاظ
شرعی، روایاتی چند پرداختن به موسیقی را از محرمات دانسته است، وجهه اجتماعی این هنر در جامعه
اسلامی بغداد چندان ارزشمند نبود. پژوهش حاضر کوشیده است پایگاه اجتماعی موسیقی و موسیقی دانان را در جامعه بغداد قرون دوم و سوم بررسی نماید . روش پژوهش توصیفی -تحلیلی است و پژوهش با استفاده (منابع و مآخذ موجود سامان یافته است.
Machine summary:
Keywords: Music, Baghdad, social casts, musician مقدمه تاریخ زندگی انسان همواره با شعر و موسیقی و تأثیر سحرانگیز آن عجین بوده و انسـان در طـی قرون و اعصار، افکار، عقاید و احساسات خود را به وسیله موسیقی بیـان داشـته اسـت .
٢ همچنـین از داستان های مختلفی که در الاغانی آمده برمی آید که دیگر فرزندان سلیمان بن علی ، یعنی علـی و جعفر هم اهل موسیقی بوده اند و جوائز فراوان بـه موسـیقی دانـان مـی بخشـیده انـد کـه ایـن بخشش ها، موجب شگفتی منصور، خلیفه عباسی می گردید.
1 اگرچه نوای موسیقی در کـاخ هـای خلفـا و خانـه هـای اشـراف نمـود بیشـتری داشـته و موسیقی دانان برای کسب شهرت و برخورداری از زندگی مرفه جذب دستگاه آنها شده ند، اما تأثیر این هنر در بین عوام نیز ملموس بود.
نتیجه گیری موسیقی در بغداد عصر عباسی هنری تأثیرگذار بود که گروه های مختلف اجتماعی آن را عضو لاینفک زندگی خود می دانستند.
موسیقی در بین عموم مردم بغداد نیز جایگاه پراهمیتی داشت ، چرا که اقشار مختلف به ساز و آواز علاقه مند بودند و یا در تحصیل این هنر کوشش میکردند.
اما به دلیل نقل برخی روایات مبنی بر تحریم شرعی موسـیقی ، پـرداختن بـه ایـن هنـر در بسیاری از مواقع حرام یا مکروه و مذموم تلقی می شد و اجتماع اسلامی بغداد آن را به عنـوان هنری ارزشمند نپذیرفته بود.
بنابراین نمی توان رواج گسترده موسیقی را در جامعه بغداد نشانه مقبولیـت و ارجمنـدی ایـن هنر دانست ؛ بلکه هنر موسیقی بیشتر به عنوان آلتی تفریحی و ابزاری تبلیغی در نزد گروه هـای اجتماعی به ویژه خواص مطرح بوده است .