Abstract:
زمین لغزش یکی از مخاطرات ژئومورفولوژیکی از نوع حرکات دامنه ای با خسارتهای اکولوژیکی و اقتصادی بالا میباشد. اولویت بندی زیرحوضه های یک حوضه ی آبخیز براساس پتانـسیل وقوع زمین لغزش، با هدف تعیین اولویت در سیاست گذاری ها و اقدامات مدیریتی میتواند نقش مهمی در مدیریت بهینه ی آبخیزها داشته باشد. در تحقیق حاضر از روش تصمیم گیری چندمعیاره (الکترا) به منظور اولویت بندی زیرحوضه های آبخیز استان کرمانشاه از نظر ریسک خطر وقوع زمین لغزش استفاده شده است. معیارهای در نظر گرفته شده، شامل ده معیار مختلف شامل شیب، جهت شیب، ارتفاع، تراکم آبراهه، تراکم گسل، دما، بارش، زمین شناسی، کاربری و تراکم گسل است که از معیارهای مهم و تاثیرگذار بر وقوع زمین لغزش هستند. وزن معیارها بر اساس مدل آنتروپی آنها به دست آمده و با استفاده از مدل الکترا شش زیرحوضه ی آبخیز در استان اولویت بندی، بررسی و سپس نقشه ی اولویت بندی این شش زیرحوضه ی آبخیز تهیه شد. تهیه ی نقشه ی اولویت بندی این امکان را فراهم مـیسازد که مناطق آسیبپذیر شناسایی و در برنامه ریزی محیطی مد نظر قرار گیرند. نقشه ی اولویت بندی منطقه ی مورد نظر نشان میدهد که زیرحوضه ی ریزه وند ماهیدشت در اولویت اول و زیرحوضه ی کنگیر در اولویت آخر قرار دارند. به گونه ای که براساس نتایج به دست آمده حدود 34 درصد لغزش های منطقه در زیرحوضه ی ریزه وند ماهیدشت رخ داده که علت اصلی آن تکتونیک و جنس سازندهای سطحی است. در نتیجه این منطقه از لحاظ ضرورت انجام اقدامات مدیریتی در اولویت است.
Machine summary:
در پژوهش حاضر با در نظرگرفتن شرایط و خصوصیات تأثیرگذار بر وقوع زمین لغزش در منطقه ی مورد مطالعه از تکنیک ELECTER به منظور اولویت بندی زیرحوضه های آبخیز نسبت به خطر وقوع زمین لغزش استفاده شده است .
در این مطالعه به منظور اولویت بندی زیرحوضه ها از روش الکتره استفاده شده که مراحل آن به شرح زیر است : گام اول : ایجاد ماتریس تصمیم گیری.
با توجه به موقعیت منطقه ، به منظور شناسایی نواحی پرخطر، از بین عوامل مؤثر در وقوع زمین لغزش ، پارامترهای سنگ شناسی ، ارتفاع ، شیب ، جهت شیب ، تراکم گسل ، تراکم آبراهه ، کاربری اراضی ، دما، بارش و تراکم لغزش انتخاب شدند و در ادامه برای اولویت بندی شش زیرحوضه مورد نظر، این ده معیار ارزیابی شده و به دلیل پیچیدگی و حجم بالای محاسبات مورد نـیاز، الگوریتم تـکنیک مدل الکتره در نرم افزار EXCEL برنامه نویسی شده و مقادیر هر مرحله به دست آمده است .
)به تصویرصفحه مراجعه شود) شکل (٢) نقشه ی رتبه بندی خطر زمین لغزش بررسی ارتباط بین جهت شیب با وقوع زمین لغزش ها در این منطقه نشان می دهد که تراکم زمین لغزش ها در دامنه های شمالی که مدت کمتری از نور خورشید بهره مند بوده اند و دارای میزان رطوبت بالاتری هستند، بیشتر است .
نتایج این پژوهش و مدل استفاده شده ، میتواند در مطالعات بعدی راهگشا و مورد ارزیابی و مقایسه با سایر روش های پهنه بندی زمین لغزش قرار گیرد.