Abstract:
هدف اصلی این تحقیق تدوین و ارائه راهبردهای توسعه در منطقه مرزی تایباد است تا در صورت تحقق بتوان بر مسائل اساسی توسعه شهرستان فائق آمد. در راستای دستیابی به هدف فوق، از روش توصیفی-تحلیلی استفاده شده و با استفاده از روش میدانی، مراجعه به ادارات مستقر در شهرستان و مصاحبه با مسئولین و نیز با استفاده از ابزار پرسشنامه، اطلاعات مورد نیاز جمع آوری شده است. سپس جهت تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل SWOT استفاده گردیده و راهبردهای مربوط به توسعه منطقه مرزی شهرستان تایباد، ارائه شده و در پایان با استفاده از روش تحلیلی QSPM، راهبردهای اصلی شهرستان اولویت بندی شده است. یافته ها نشان می دهند که عوامل بیرونی سهم بیشتری در توسعه منطقه دارند و در وضعیت فعلی، منطقه در موقعیت تدافعی قرار دارد و بیش از هر چیز نیازمند راهبردهای WT می باشد. یعنی راهبردهای مربوط به کاهش نقاط ضعف موجود در منطقه و جلوگیری یا کاهش تهدیدات وارد بر آن به عنوان راهبردهای اصلی توسعه این منطقه مد نظر می باشند. هم چنین، نتایج حاصل از انجام تحلیل QSPM نشان داد که راهبردهای زیر به عنوان اولویت دارترین راهبردها جهت توسعه منطقه مرزی تایباد مشخص شدند: تقویت زیرساختها و امنیت منطقه جهت عدم تأثیرگذاری محسوس فعالیت محور ترانزیتی کراچی افغانستان بر سهم ترانزیتی پایانه مرزی دوغارون - ایجاد جو اعتماد مرزنشینان به دولت مرکزی و افزایش احساس تعلق به منطقه - تقویت طرح انسداد فیزیکی و الکترونیکی مرزها و تجهیز مرزبانی - تصویب قوانین اصولی و کاهش قوانین دست و پاگیر به منظور تسهیل مبادلات تجاری و حمل و نقل بین دو کشور - جلب مشارکت بخش خصوصی با حمایت و پشتیبانی بخش دولتی، برای سرمایه گذاری بیشتر و ایجاد زمینه های اشتغال سالم در منطقه
Machine summary:
هم چنین ، نتایج حاصل از انجام تحلیل QSPM نشان داد که راهبردهای زیر بـه عنـوان اولویـت دارترین راهبردها جهت توسعه منطقه مرزی تایباد مشخص شدند: تقویت زیرساختها و امنیت منطقه جهـت عـدم تأثیرگـذاری محسوس فعالیت محور ترانزیتی کراچی افغانستان بر سهم ترانزیتی پایانه مرزی دوغارون ایجاد جـو اعتمـاد مرزنشـینان بـه دولت مرکزی و افزایش احساس تعلق به منطقه تقویت طـرح انسـداد فیزیکـی و الکترونیکـی مرزهـا و تجهیـز مرزبـانی تصویب قوانین اصولی و کاهش قوانین دست و پاگیر به منظور تسهیل مبادلات تجاری و حمل و نقل بین دو کشور جلـب مشارکت بخش خصوصی با حمایت و پشتیبانی بخش دولتی، برای سرمایه گذاری بیشتر و ایجاد زمینه های اشـتغال سـالم در منطقه واژه های کلیدی: آمایش ، مناطق مرزی، توسعه ، راهبرد، تایباد ١ این مقاله برگرفته از پایان نامه کارشناسی ارشد با عنوان تدوین و ارائه راهبردهای توسعه در مناطق مرزی (مطالعه موردی: منطقه مرزی تایباد) می باشد که به راهنمایی دکتر علیرضا عندلیب در دانشکده هنر و معماری دانشگاه علوم و تحقیقات تهران به انجام رسیده است ٢ نویسنده مسئول ٠٩١١١٢٦٨٥٩٣ Email: mozhdehjavanshiri@yahoo.
بنابراین در جهت شناخت راه حل ها و برنامه هایی که بتواند با معضل محرومیت و توسعه نیافتگی در مناطق مرزی کشور روبرو شود، تدوین راهبردهای توسعه مناطق مرزی، موضوع اصلی این تحقیق را فراهم ساخته است منطقه مرزی شهرستان تایباد به دلیل ویژگی های ژئوپولیتیکی حاکم بر منطقه ، وجود پیوندهای عمیق فرهنگی تجاری بین خراسان و افغانستان و بهترین راه دسترسی کشورهای آسیای مرکزی به دریاهای آزاد از طریق ایران (بندرعباس ) و دسترسی به بازار ٥٠ میلیونی کشورهای آسیای مرکزی، دارای موقعیت ممتازی می باشد ولی متأسفانه از منابع و پتانسیل های این منطقه ، به ویژه کارکردهای متعدد مرز، استفاده لازم و بهینه به عمل نیامده و همچنین شناخت محدودیت ها و ارائه راهکارهای مرتفع سازی آن ها صورت نگرفته است این واقعیت ، ضرورت توجه و اتخاذ راهبردها و برنامه های مؤثر در توسعه این منطقه را ایجاب می کند.