Abstract:
امروزه یکی از جنبههای برجسته توسعهنیافتگی در سطح کشور، توزیع فضایی نامتعادل امکانات و خدمات مختلف است. این سطح نامتعادل توسعهنیافتگی در بین مناطق نشان میدهد که نابرابری در برخی از شاخصها، روند رو به رشدی داشته است. این رویه در مناطق مرزی، ملموستر میباشد تا جایی که بهصورت سلسلهمراتبی موجب رشد فزاینده نخست شهرها و عقبماندگی تدریجی سایر شهرها در مناطق مرزی گردیده است. ازجمله مباحث مطرحشده و قابلبررسی در این زمینه، سطح سنجش توسعهیافتگی سکونتگاهها در مناطق مرزی میباشد. ازاینرو پژوهش حاضر، با چنین هدفی و با بهکارگیری شاخصهای ترکیبی چون اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، زیرساختهای شهری و با استفاده از مدل waspas به سنجش توسعهیافتگی شهرستانهای استان مرزی ایلام پرداخته است. نتایج تحقیق نشان دادند علیرغم توسعهنیافتگی استان نسبت به سایر استانها، شدت نابرابریهای توسعه در بین شهرستانهای این استان بالا بوده بهگونهای که شهرستان ایلام با برخورداری بیشتر از خدمات و امکانات ازلحاظ توسعهیافتگی از شهرستانهای دیگر، فاصله زیادی دارد. طبق تجزیهوتحلیلهای بهدستآمده از مدل waspas شهرستان ایوان با ضریب 343/0 بعد از شهرستان ایلام رتبه دوم، شهرستان آبدانان با ضریب 327/0 رتبه سوم توسعه را کسب کردهاند و شهرستانهای سیروان، بدره و ملکشاهی به ترتیب ازجمله شهرستانهای با سطح توسعهیافتگی پایین میباشند.
Machine summary:
ازاين رو شناخت نابرابريهـا و بـيتعـادليهـا در چارچوب محدوده جغرافيايي مختلف (کشـور، اسـتان ، شهرسـتان و بخـش ) و درنتيجـه پـي بردن به اختلافات و تفاوت هاي موجود و سياست گذاري در جهت رفع و کاهش نابرابريها از وظايف اساسي متوليان توسعه مناطق بـه شـمار مـيآيـد (٢٠٠٩٢٠١,Yasur) و در ايـن راستا حفظ تعادل و کـاهش عـدم تعـادل و اولويـت بنـدي منـاطق بـه لحـاظ برخـورداري از امکانات و خدمات يکي از اهداف اساسي است ، که اين امر را ميتـوان بـه وسـيله مطالعـات آمايش سرزمين فـراهم کـرد چـرا کـه رسـالت بنيـادي آمـايش سـرزمين عـلاوه بـر تحليـل نابرابريهاي فضايي جمعيت و فعاليت ، تلاش براي تعادل بخشي و آرايش فضـايي مطلـوب آن ها در سطوح ملي، منطقه اي و محلي است (رهنما و آقاجاني، ١٣٩١: ٦٤).
بر اين اساس ميبايست شاخص هايي انتخاب شوند که بتواننـد بـا توجـه به شرايط مناطق مطالعاتي، ميزان برخـورداري و يـا عـدم برخـورداري ايـن سـکونتگاه هـاي شهري از شاخص هاي توسعه يافتگي را سنجش نموده و ضمن اين که دسترسي بـه اطلاعـات و آمار نيز براي هر شهرستان امکان پذير باشد در اين راستا بر اساس عنوان تحقيق و همچنين مباني نظري مطرح شده در قسمت هاي پيشين و با توجه به متغير تحقيق و اطلاعات حاصل از سالنامه آماري استان در سال ١٣٩٥ شاخص هاي زير قابل استخراج هستند: جدول شماره ١- شاخص هاي پژوهش (رجوع شود به تصویر صفحه) (رجوع شود به تصویر صفحه) شاخص ها بر اساس اطلاعات موجود شهرسـتان هـا در سـالنامه آمـاري اسـتان ايـلام در سـال ١٣٩٥ انتخاب گرديده اند.